Gekweekte Vis en Antibiotica

Is kweekvis gevaarlijk?

Kweekvis zoals pangasius, tilapia of reuze garnalen hebben verschillende voordelen. Ze zijn goedkoop, het hele jaar verkrijgbaar en vis is gezond! Toch? Eerst is het goed om meer te weten over de herkomst van kweekvis. De naam zegt al veel over het product, vissen als tilapia en pangasius komen niet uit de zee maar worden gekweekt. Meestal gebeurt dit in kwekerijen in Zuidoost-Azië zoals Vietnam. Niets mis mee, zou je zeggen. Jaren geleden werd al bekend dat voor het kweken van vis zoals pangafilet veelal gebruik wordt gemaakt van verontreinigd water. Je kunt jezelf voorstellen dat dit de kwaliteit van de vis niet ten goede komt. Daarnaast is onlangs voor het eerst in Nederland de multiresistente ESBL-bacterie aangetroffen op de geïmporteerd kweekvissen. Deze bacterie is uiterst gevaarlijk en werd gevonden op garnalen die waren gekocht in een bekende Nederlandse horecagroothandel.

Antibiotica aangetroffen op kweekvis

Op verzoek van Wakker Dier vond verder onderzoek plaats door een laboratorium. In totaal zijn 43 producten onderzocht waaronder garnalen, tilapia en pangasius uit kwekerijen in Zuidoost-Azië. Het resultaat was schrikbarend. Op meer dan 50%  van de visproducten werden multiresistente bacteriën gevonden zoals de uiterst gevaarlijke ESBL bacterie. ESBL staat voor Extended Spectrum Beta-Lactamase. Dit is een enzym dat door bacteriën wordt geproduceerd. Het gevaar van ESBL is dat het in staat is om antibiotica af te breken. ESBL komt naast kweekvis ook voor op andere producten zoals rundvlees, kip en groenten. Ben je besmet met ESBL dan zal je dit in eerste instantie niet merken Je komt er waarschijnlijk pas achter als je een keer een antibioticakuur nodig hebt voor bijvoorbeeld een ontsteking die ontstaan is door een bacterie. De kuur zal niet of niet goed werken omdat de ESBL bacterie ervoor zorgt dat de antibiotica wordt afgebroken.

Mag ik nu geen kweekvis meer eten?

Het klopt dat er een aanzienlijk risico is bij het eten van kweekvis, maar hetzelfde is van toepassing op producten als rundvlees en kip. Om het risico op besmetting met de ESBL bacterie te voorkomen is het van groot belang dat je de vis goed bakt. Op die manier dood je de bacterie en kan je de vis zonder probleem eten. Let dat op dat je de snijplank en het mes bij het snijden van de vis meteen na gebruik schoonmaakt en niet meteen gebruikt voor bijvoorbeeld het snijden van je groenten. Hierdoor voorkom je herbesmetting waardoor je alsnog in aanraking kan komen met de ESBL bacterie met alle nare gevolgen van dien.

Klebsiella Pneumoniae

Naast de bekende kweekvis zoals tilapia en pangasius heeft onderzoek uitgewezen dat ook  dat de ESBL-producerende Klebsiella pneumoniae (CTX-M-14) is aangetroffen op in Vietnam gekweekte  garnalen. Klebsiella kennen we ook als de ziekenhuisbacterie waardoor in 2011 meer dan 100 mensen besmet zijn geraakt in het Maasstad ziekenhuis. Uiteindelijk zijn zelfs drie patiënten zeer waarschijnlijk overleden als gevolg van de infectie met de multiresistente Klebsiella OXA-48.

Wat als ik besmet ben met ESBL?

Ben je toch in aanraking gekomen met de ESBL bacterie? Dan merk je daar in eerste instantie niets van. De bacterie nestelt zich diep in je lichaam maar je wordt er niet ziek van. Het probleem ontstaat pas als je naar de huisarts gaat en een antibiotica kuurtje krijgt voorgeschreven voor bijvoorbeeld een blaasontsteking. Deze kuur zal niet (goed) werken omdat ESBL de antibiotica afbreekt.

Keurmerken op Vis

Op veel visproducten is een keurmerk te vinden zoals bijvoorbeeld het ASC logo. Dis is een certificering voor kweekvis. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit keurmerk niets zegt over besmetting met resistente bacteriën zoals ESBL. Wil je meer weten over de keurmerken op vis en wil je weten hoe je het gevaar van besmetting kunt voorkomen? Dan adviseer ik je om het artikel over gekweekte pangafilet te lezen.

Kweekvis Overzicht

Bij een goede viswinkel staat aangegeven of de vis ‘gevangen’ is of afkomstig is van een kwekerij. Ook in de supermarkt staat op de verpakking of het een kweekvis betreft. De volgende vis soorten zijn in de meeste gevallen kweekvis.

• Afrikaanse meerval Clarias gariepinus
• Atlantische zalm Salmo salar
• Barramundi Lates calcarifer
• Beekforel Salmo trutta lucustris
• Botermakreel, botervis Lepidocybium (flavobrunneum)
• Claresse Heteroclarias spp.ii
• Diklipharder Chelon labrosus
• Grote oester (Japanse oester) Crassostrea gigas
• Heilbot (Atlantische) Hippoglossus hippoglossus
• Kabeljauw Gadus morhua
• Mossel (gewone) Mytilus edulis
• Paling, aal Anguilla anguilla
• Pangasius Pangasius spp.
• Platte oester (Europese) Ostrea edulis
• Regenboogforel Oncorhynchus mykiss
• Sint-jacobsschelp Pecten maximus
• Snoekbaars Stizostedion spp.
• Steur Acipenseridae spp.
• Tarbot Scophthalmus maximus
• Tilapia Tilapia spp., Oreochromis spp.
• Tong Solea solea
• Tropische garnalen Penaeidae
• Zeebaars Dicentrarchus labrax
• Zeebrasem (Dorade) Sparus auratus
• Zwarte koolvis Pollachius virens

NVWA

De NVWA heeft er bij het kabinet eerder op aangedrongen om ESBL op kweekvis te controleren. Deze oproep werd echter door het kabinet genegeerd. NVWA concludeerde eerder dat “het gevonden niveau van resistentie tegen antibiotica van micro-organismen afkomstig van kweekvis vergelijkbaar is met de niveaus van bacteriën op vlees en ongewenst”. Om die reden stelde zij destijds dat “het gewenst lijkt de antibiotica resistentie bij micro-organismen van kweekvis te monitoren op een wijze die vergelijkbaar is met de gangbare praktijk voor de landbouwsector”. Door de recente ontwikkelingen heeft minister Edith Schippers besloten om kweekvis  vanaf nu, net als vlees, te controleren op multiresistente bacteriën.

Gezonde Groeten,