Help, ik word dikker tijdens de overgang! door Saron Petronilia
Help, ik word dikker tijdens de overgang. Het is een veel gehoorde klacht van vrouwen van zekere leeftijd. Ze geven aan dat ze, hoewel ze er ALLES aan doen om overtollige pondjes te doen wegsmelten, die behouden of zelfs in gewicht toenemen. Hoe kan dit? Over de VIJF fouten die we maken, de geheime kracht van een voedingsproduct, en wat vrouwen werkelijk kunnen doen om af te vallen.
Saron Petronilia
Mijn naam is Saron Petronilia en auteur van het boek “alles wat je moet weten over de overgang”. Daarnaast verzorg ik trainingen voor vrouwen die last hebben van leeftijdgerelateerde klachten. Door mijn trainingen krijgt de ’tweede helft van je leven’ weer een betekenis en voel je jezelf weer actief en vitaal. Bezoek mijn website voor meer informatie.
Graatmagerte als hoogste doel
De eerste fout die wij vrouwen maken, is dat we ons laten ringeloren en leiden door de graatmagerte (en daar zelfs onze zelfwaardering van laten afhangen) van in de media tentoongestelde modellen en de bijbehorende fashion-ontwerpers. Ook al weten we dat die vrouwen neerzijgen tijdens fotosessies (of daaraan voorafgaand), onwel geworden vanwege uithongering en ondervoeding. En dat hun foto’s ook nog eens worden ‘gefotoshopt’ tot een niveau van nazistisch aandoende schoonheidsidealen.
Oudere vrouwen worden met mondjesmaat, en dan nog louter als eenmalig statement tegen bovengenoemde gevestigde orde, geshowd in de media. Opvallend genoeg zelden volle vrouwen met een rimpel meer en borsten en billen op de daarvoor bestemde plekken.
Allemaal hetzelfde
De tweede fout die wij vrouwen gemakkelijk maken, is dat we ons laten leiden door algemene richtlijnen voor ‘veilige’ calorie-inname voor vrouwen. En dat is toch op z’n zachtst gezegd wonderlijk te noemen. Het suggereert immers dat een vrouw van 1.55 meter lengte net zo veel calorieën verbruikt als een vrouw met 1.89 meter lengte. Beide lengtes, en alles ertussenin, worden gezien als: normaal. En voor hen gelden de ‘normale’ richtlijnen. (Die gelden overigens ook voor vitamine- en medicijninname.)
Naast lengte is er ook nog zoiets als het ‘natuurlijke postuur’. De ene vrouw is van nature fragiel gebouwd en de ander zit van nature goed in billen, buik en borsten
Wat we al kunnen weten
De derde fout die wij vrouwen maken is onze eigen levenservaringen negeren. Voor jou heb ik de volgende vragen:
- Hoeveel zwaarder ben je sinds je twintigste? Tien of vijftien kilo? Meer? Dertig?
- Wat is er sinds je twintigste veranderd in je eet- en drink- en bewegingspatroon?
- Als je kinderen hebt: hoeveel ben je aangekomen na je zwangerschap(pen)?
- Wat is er tijdens en na je zwangerschap(pen) veranderd in je eet- drink- en bewegingspatroon?
Als je naar je dagelijkse calorie-inname kijkt: hoeveel procent van je voeding (al dan niet uit pakjes en zakjes, voorgesneden of anderszins bewerkt) bestaat uit brood, pasta, aardappelen, suiker, sappen (uit pak of fles), frisdranken, alcohol, desserts, koekjes en snacks? (Als je dit niet weet, hou dan eens een week lang alles wat je eet en drinkt bij in je smartphone of gewoon in een notitieblokje.)
Ga ook eens na wat jou vroeger (10 á 20 jaar geleden) hielp om blijvend gewicht te verliezen. Minder eten? Minder snoepen? Minder alcohol drinken? Maaltijden overslaan? Meer kleine maaltijden eten?
En, welk type fysieke inspanningen hielpen je om af te vallen? Wandelen, dansen, traplopen, zwemmen, hardlopen, tennis of..?
Kom je in gewicht aan als je hormoonspiegel verandert? Bijvoorbeeld in de aanloop naar je menstruatie. Tijdens je zwangerschap? Tijdens de overgang of menopauze (vanaf ongeveer je veertigste) of na de menopauze (het definitieve einde van je menstruaties, rond je vijftigste)? Komt dat omdat je je dan overgeeft aan emotie-eten (snoepen, snacken of alcohol drinken omdat je je niet happy voelt)?
Aan de hand van de antwoorden, kan iedere vrouw inzicht krijgen in waarom ze naarmate ze is ouder geworden, in gewicht is toegenomen. Beweeg je nog net zoveel als vroeger, onderzoek dan je voedingspatroon eens goed (en lees verder).
Oorzaak: de overgang
De vierde fout die we maken, is de overgang de schuld geven voor blijvende gewichtstoename. En, nog gekker, we informeren ons niet over wat er in ons lichaam gebeurt tijdens de overgang.
In deze fase, die ongeveer tien jaar voorafgaand aan de laatste menstruatie (rond je vijftigste) begint, neemt het vrouwelijk hormoon oestrogeen (in werkelijkheid is dat een verzamelnaam voor een groep hormonen) zienderogen af. De bedoeling daarvan is ons onvruchtbaar te maken. We kunnen kinderen baren zolang we tijd van leven hebben om ze tot volwassenheid te brengen. Onze natuur beschermt ons in zekere zin vruchtbaar te zijn tot ons tachtigste.
Totdat we onze laatste adem uitblazen, hebben we echter oestrogeen nodig. Gelukkig blijven we tot die tijd oestrogeen produceren, onder meer in onze vetcellen. Daar slaan we ze ook op. Dus koester dat randje vetweefsel.
Te veel vetweefsel ondermijnt echter onze gezondheid. Allerlei ziekten van kanker, broze botten tot en met hart- en vaatziekten liggen in het verschiet.
Vetopslaghormoon versus vetverbrandingshormoon
De vijfde fout is dat we niet weten dat het hormoon progesteron vele malen sneller naar een absoluut dieptepunt keldert dan oestrogeen tijdens de overgang. Voor progesteron hebben we ovulatie (eisprong) nodig. En dat is nou precies wat er steeds minder plaatsvindt: rijpe eitjes produceren waardoor we progesteron aanmaken.
Als je beseft dat progesteron en oestrogeen met elkaar dansen in een ying en yang-relatie, begrijp je dat de heftiger neergang van progesteron ten opzichte van oestrogeen hard aankomt. De balans tussen oestrogeen en progesteron raakt tijdens de overgang uit het zicht. Oestrogeen blijft achter zonder een krachtige danspartner!
Wat kun je leren van andere vrouwen?
Wij, Westerse vrouwen, beginnen doorgaans aan de overgang met hogere oestrogeenspiegels in ons bloed dan vrouwen uit agrarische culturen. Deze vrouwen, met lagere oestrogeenspiegels, hebben echter geen noemenswaardige klachten. Ze blijven slank. Ook talloze westerse vrouwen blijven slank tijdens en na de overgang. Wat doen zij goed?
Zij eten vezelrijk voedsel dat jouw grootmoeder en overgrootmoeder zou herkennen als zijnde voedsel. Ook onbespoten en vrij van kunstmatige hormonen en zo.. Zij eten minder. Drinken meer water. En, ze bewegen vele malen meer! Ook laten ze minder stressfactoren toe in hun leven.
Neem dan nog eens onze hogere oestrogeenspiegels in gedachten.. en realiseer je dat oestrogeen ook wel het vetopslaghormoon wordt genoemd, waar progesteron de eer krijgt het vetverbrandingshormoon te zijn.. Helaas is progesteron (niet te verwarren met haar kunstmatig gefabriekte achter-achter-achternichtje: progestin) niet zomaar verkrijgbaar. Gelukkig blijven we een klein beetje progesteron produceren. Als dat beetje in balans is met oestrogeen, dan kunnen we slank zijn en dansen tot onze laatste snik.
Oplossing
Wat kun je doen om overtollig gewicht te verliezen tijdens en na de overgang? Uit het bovenstaande heb je kunnen opmaken dat als je gezond eet en drinkt (een ruime mate kristalhelder water) en optimaal beweegt, je al een heel eind op de goede weg bent. Gezonde voeding bestaat voor het overgrote deel uit producten als verse groenten en fruit, kruiden, noten en zaden. Koudgeperste olijfolie (vergine) is een uitstekende begeleider. Ook fijn om mee te bakken en braden (eventueel voorzien van een klein klontje roomboter).
Verse vette vis verdient ook een plekje in je weekmenu. Vlees is, met mate, ook prima. Maar blijf weg van plofkippen en andere kiloknalleraanbiedingen – die hebben nul voedingswaarde, wel een overload aan onverteerbare en giftige troep waarmee ze zijn vetgemest. Koolhydraten verkregen uit biologisch geteelde volle granen, aardappelen en dergelijke zijn ook okay. Het gaat erom dat verse groenten, fruit, kruiden, noten en zaden zegevieren over de rest.
Nog belangrijker is dat je daaruit kiest voor wat je lekker vind, zodat je dat kunt volhouden tot je laatste ademtocht. (En dan doel ik dus niet op drie slagroompunten per dag.) Als je suiker niet kunt laten staan, probeer dan eens vloeibare stevia. Lekker zoet, gezond en een ‘poepie’ voor een stabiele bloedsuikerspiegel. Word je tomatensaus trouwens fluweelzacht van.
Geheime kracht van vezels
Bovengenoemde voeding levert je niet alleen echte voedingswaarde op, waarvan je lichaam gaat jubelen en als gevolg daarvan je humeur ook, het levert je tevens een heleboel onverteerbare vezels op. Het laatste is niet alleen maar interessant om constipatie tegen te gaan, welnee, iedere gram vezel is zijn gewicht in pure roze diamanten van de hoogste kwaliteit waard.
Vezels worden niet opgenomen in het lichaam. Ze versoepelen de spijsvertering, absorberen slechte cholesterol en, nu komt het, absorberen oestrogenen. Via de bekende weg verlaten ze ons lichaam.
Oestrogenen komen nadat ze hun nuttige werk in onze cellen hebben gedaan en door onze lever op non-actief zijn gezet, in onze darmen terecht. Daar worden ze door micro-organismen weer geactiveerd. Vezels voorkomen dat zowel actieve als non-actieve oestrogenen weer worden opgenomen in ons bloed. Op die manier wordt een overvloed aan oestrogenen voorkomen. En, een disbalans tussen oestrogenen en progesteron kan daarmee worden voorkomen.
Een overload aan oestrogenen veroorzaakt lichaamsvet en lichaamsvet produceert oestrogenen. Ja. lees nog maar eens een keer: Een overload aan oestrogenen veroorzaakt lichaamsvet en lichaamsvet produceert oestrogenen. In die vicieuze cirkel wil je niet verzeild raken. Je moet ook weten dat als oestrogeen dominant is – ten opzichte van progesteron – je lichaam veel moeite heeft om vet om te zetten in energie. Dan kun je hardlopen tot je er bij neervalt.
Mondje op tijd dicht
Als je kampt met overgewicht, eet dan gedurende enkele maanden 25% minder calorieën dan je gewend bent. (En ja, dan doel ik op calorieën uit gezonde voeding.) Of, als je dat gemakkelijker afgaat, stop met eten als je voor 80% bent voldaan. Echt, je bent geen vuilnisbak.. dus laat de zogenaamd eerbiedwaardige gewoonte om je bord leeg te eten achterwege.
Intensiveer je bewegingspatroon. Pak die trap, loop dat stukje of fiets, je weet zelf wel wat er nodig is om het luie zweet uit je tevoorschijn te toveren. Na een poosje (van een paar maanden tot een half jaar) bereik je een plateau waarop je niet meer afvalt. Als je dan nog kilo’s te zwaar bent (aan vetmassa) en volgens een realistische kijk op je vrouwelijke figuur, dan kun je je calorie-inname nog eens voorzichtig minderen. Ik ga ervan uit dat je lessen hebt getrokken uit het waarom van je gewichtstoenamen van de afgelopen jaren en dat je wijs genoeg bent om te bepalen wat dan nog verstandig is om te laten staan.
© Saron Petronilia, december 2012
petronilia.nl
