De afgelopen jaren heb ik veel mensen begeleid die dachten een probleem te hebben met een trage stofwisseling en zeiden zeer weinig te eten. Vaak bleek bij deze mensen toch een minder goed eetpatroon naar voren te komen toen ze eenmaal een week hun voeding keurig hadden bijgehouden. Vaak schrokken ze zelf hoeveel ze ongemerkt snackten. Ook zijn er mensen die hun begeleider en vooral zichzelf voor de gek houden….
Supermarkt Safari Prijsvraag
Wil je kans maken op een Supermarkt Safari of een van de gratis boeken van Ralph Moorman? Doe dan mee aan deze prijsvraag.
Eten zonder hongergevoel
De moeilijkste factor bij het begeleiden van mensen naar blijvend resultaat is eten zonder hongergevoel. Dit een probleem wat ik vaak zie bij mensen met meer dan 20 kg overgewicht. Het beïnvloeden van honger en verzadiging kan zeker ook bijdragen, maar dit zal zelden leiden tot blijvend resultaat als de echte mentale oorzaak niet achterhaald en weggenomen wordt. Vaak hebben deze mensen alle diëten al geprobeerd en meestal zal ik om de slagingskans te vergroten dan samenwerken met een mental coach.
Soms zijn er eenvoudige patronen ingesleten waardoor er onnodig gegeten wordt. Denk daarbij aan het eten in bepaalde ruimtes waar je gewend bent om snoep te eten, het eten van popcorn als je naar de bioscoop gaat of extra eten en drinken als je in bepaalde gezelschappen of sociale gelegenheden bevindt. Maar eten kan ook een compensatie betekenen voor onaangename gevoelens. Tekort aan liefde en waardering, trauma’s, eenzaamheid, verveling, stress en depressieve gevoelens probeert men weg te eten. Ook bestaan er zelf vormen van dwangneurotisch eetgedrag.
Er bestaan ontzettend veel uiteenlopende therapievormen die effect kunnen hebben; van cognitieve gedragstherapie tot hypnotherapie, van rouwverwerking tot stresscounseling. Bij eten zonder honger valt er met deze therapieën en coaching vaak meer resultaat te halen dan met voedings- en levensstijlbegeleiding. Uiteraard is combinatie altijd het allerbeste!
Eetgedrag
Ik focus op welke voedingsmiddelen het beste te eten zijn en zozeer niet op de hoeveelheid ervan. Men mag zoveel eten als men wil van deze voedingsmiddelen en dat maakt het risico op te diep gaan met het bijbehorende compensatiegedrag kleiner. In de praktijk blijkt echter dat met deze aanpak de meeste mensen minder gaan eten omdat honger onderdrukt wordt en deze voeding meer verzadiging is.
Honger en verzadiging
Het honger en verzadigingsgevoel is complexer dan alleen de hormonen leptine (verzadiging) en ghreline (honger) te bekijken. Er zijn namelijk meer hormonen en neurotransmitters bij betrokken. Dit vind ik ook heel logisch, want honger- en verzadigingsgevoel zijn superbelangrijk voor het overleven van een organisme en dus maakt spreiding over meerdere stoffen en mechanismen het systeem minder kwetsbaar.
Honger- en verzadigingsgevoel wordt vaak opgewekt door een communicatie tussen:
- De maag (ghreline, maagzuurhoeveelheid, maaginhoud)
Het Hormoonbalans Dieet - De darm (CCK)
- Vetcellen (leptine)
- Het bloed (o.a. bloedsuiker)
- De zintuigen (ogen, neus, smaak)
- De hersenen (serotonine, opiumachtige stoffen en andere neurotransmitterwerking)
- De hypothalamus (het hongercentrum)
Zoals je ziet zijn er bij de mens zeer veel stoffen, organen en psychologie betrokken bij eetgedrag. Vandaar dat een simpele afslankpil met bijvoorbeeld leptine bij mensen in onderzoek niet goed blijkt te werken.
Trucs voor een optimaal gewicht
Er zijn meerdere trucs te bedenken om een optimaal gewicht te krijgen. Denk onder andere aan:
Alcohol: Alcohol heeft een invloed op neurotransmitters en dit zou de honger kunnen verklaren.
Bloedsuiker stabiel houden: De betekent in de praktijk snelle suikers schrappen en de verhouding eiwit en vet ten opzichte van koolhydraten verhogen. Dus niet de traag opneembare koolhydraten volledig schrappen want deze zijn onmisbaar voor onder andere een goede schildklierwerking. De verhouding koolhydraten-eiwitten-vet is gemiddeld bij de mensen die ik begeleid ongeveer 40-30-30.
Chemische e-nummers E621 en aspartaam: De smaakversterker E621 bevat glutamaat. Glutamaat heeft een werking als neurotransmitter en velen schrijven een eetlust verhogend effect toe aan deze stof. Aspartaam vormt als afbraakproduct fenylalanine wat de eetlust kan verhogen door beïnvloeding van neurotransmitters (door binding aan de THC-receptoren).
Glycatie producten: Het effect van het bakken van voedingsmiddelen kan zorgen voor een eetlustopwekkend aroma. Denk daarbij aan het verschil tussen gekookte aardappelen en gebakken aardappelen, gebrande en ongebrande noten, mild gebakken vlees en barbequevlees.
Gluten en caseïne: Gluten en caseïne lijken qua structuur erg op opium. Opiumachtige stoffen kunnen de neurotransmitterwerking verstoren en voor honger zorgen.
Smaakcombinaties: Het lijkt erop dat hoe meer prikkels de mens krijgt tijdens een maaltijd, hoe aanlokkender het is om maar door te blijven eten. Deze prikkels zijn het lekker uitzien van een maaltijd, aroma’s via de neus, mondgevoel, en afwisselende smaaksensaties zoet, zout, zuur, bitter, umami. Het is opvallend dat je niet van alles dat lekker is maar door blijft eten. Een stuk zalm is heerlijk, maar daar zie je zelden iemand een kilo van eten.
Vezels en water: Het eten van meer vezels kan de voedselbrij vergroten in combinatie met het drinken van voldoende water. Dit kan een “gevulde maag” veroorzaken en eetlust verminderen.
Zout, peper en specerijen: Op de één of andere manier lijken zout en andere specerijen ook eetlust op te wekken.
Dik buiten je schuld
Maar het foute eetgedrag en eten zonder honger geldt niet voor iedereen. Er bestaan wel degelijk ziektes waarbij je met een perfecte voeding en levensstijl toch flink aankomt en andere problemen die afvallen moeilijker maken:
Ziekte van Cushing: Hierbij kan een tumor in de hypofyse of bijnier er voor zorgen dat er veel te veel cortisol aangemaakt wordt, waardoor de bloedsuiker verhoogd wordt.
Medicijngebruik: Zware medicijnkuren zoals prednison, andere corticosteroïden, sommige antidepressiva en tamoxifen maken afvallen soms bijna onmogelijk.
Ongelukken en trauma’s: Hierbij kan er door stress en soms een ontspoorde hypofyse ook flink overgewicht ontstaan.
Vertraagde schildklier: Maakt het afvallen moeilijker maar lang niet altijd onmogelijk. In sommige gevallen wordt de zoetdrang vergroot door een verlaagde serotonine.
Maar ook hier geldt: Let zo scherp mogelijk op de voeding!
Gezonde groet,
Ralph Moorman
ralphmoorman.nl
