Vet hebben we jarenlang alleen als boosdoener bekeken. Ons lichaam ziet de gelige blubber rond onze buik als een goudmijn.
Terecht, want vet is belangrijk. Maar hoeveel vet kun je aan?
Vet is gezond. Vet is fantastisch. Het helpt mee aan een gezonde huid en mooi haar. Het is belangrijk voor je hersens en levert bouwstenen voor een goed geheugen. Het levert munitie aan om je bloeddruk goed te houden.
Ook helpt het je bloedstolling en vecht het mee om in je lijf ziektes te bestrijden en ontstekingen tegen te gaan. Vet houdt je lichaamswarmte goed vast zodat je niet steeds loopt te bibberen.
Het bevat vitamine A, D en E en is het cement tijdens de voortdurende vernieuwing van je lichaamscellen. Bij een normaal dieet bestaat twintig tot veertig procent van wat je binnenkrijgt uit vet.
Vet vormt met proteinen en koolhydraten de heilige drie-eenheid voor het gezonde lichaam. Proteïnen (eiwitten) en koolhydraten (suikers) geven nog geen vier calorieën per gram. Vet geeft gul met per gram maar liefst negen calorieën. Het is dus een belangrijke vorm van energie.
Vrouwen met te weinig vet, zoals weleens bij duuratleten het geval is, worden onvruchtbaar. Zonder vet geen leven.
Geen wonder dat ons lijf er wel pap van lust. Darmcellen nemen de vetten op en verpakken die in kleine vetbolletjes met een omhulsel van eiwit. Als jerrycans vol brandstof gaan ze zo op transport door het lichaam. Het vet wordt in de vetvoorraad opgeslagen.
En als er nog meer vetbolletjes worden aangevoerd, komen kersverse vetcellen meteen ijverig helpen. Het is ondankbaar werk, want wij zijn vaak helemaal niet zo blij met al het vetweefsel, dat aan onze buitenkant onaangenaam zichtbaar wordt.
Het lichaam ziet vet als goud. Als de vetten in te grote hoeveelheden binnenkomen, is extra voorraadruimte nodig. Het vet wordt gestald, opgehoopt: in de buikholte, in spieren, in de lever en in de hartspier.
Grote vetcellen produceren ook minder plezierige stofjes. Dan komen er problemen, zoals hart- en vaatziekten. Verder krijgen we hoge bloeddruk en type 2 diabetes. Ook blijkt uit recent onderzoek in het Amsterdamse AMC dat obese vrouwen met een normale cyclus minder snel spontaan zwanger worden.
Waarom zegt ons lichaam niet gewoon ‘stop met eten’ tegen onze hersenen als een te grote goudvoorraad vet gevaarlijke blubber blijkt? ,,Ons lichaam ziet dat gevaar niet. Zo zijn we niet gebouwd,’’ zegt professor Marleen van Baak. ,,Langdurig te veel eten was nooit aan de orde in de duizenden jaren evolutie die ons tot de mensen van vandaag heeft gemaakt. Het systeem van ons lichaam werkt heel goed om te weinig eten te voorkomen. Je moet eten. Zoals we ook heel goed zijn in het voorkomen van te lage bloeddruk. Te weinig voedsel en te lage bloeddruk, dat zijn al eeuwen en eeuwen levensbedreigende gevaren.’’
Nu zitten we dik in de problemen. Na Amerika is Nederland sinds de jaren ’90 in hoog tempo aan het verdikken. Ook in China en in Afrika is overgewicht een snelgroeiend probleem.
door Bart van Eldert
