(1)Wat is cholelithiasis?
Symptomen en Behandeling van Galstenen
Cholelithiasis is de medische benaming voor het ziektebeeld dat beter bekend staat als galstenen.
Het galsteenlijden komt in de westerse wereld veel voor. In Nederland worden jaarlijks 20.000 personen met deze aandoening opgenomen en 17.000 operaties verricht. Voor het ontstaan van galstenen is waarschijnlijk een drietal factoren van belang:
- Oververzadiging van gal met cholesterol: wanneer galzure zouten boven een bepaalde waarde komen, gaan ze samenklonteren.
- Ontwikkeling van cholesterolkristallen in de gal: diverse eiwitten in de gal spelen een rol bij kristallisatie, zowel remmend als stimulerend. Deze balans wordt soms verstoord, waardoor de kristallisatie toeneemt en stenen ontstaan.
- Motiliteitsstoornissen van de galblaas en de darm: bij zorgvragers die een grote abdominale operatie (grote buikoperatie), bijvoorbeeld een truncale vagotomie of een maagresectie, hebben ondergaan, dan wel langdurig aan parenterale voeding hebben gelegen, treedt een verminderde galblaasmotiliteit met een steenvorming op. Daarnaast veroorzaakt een verminderde darmbeweeglijkheid een verhoogde cholesteroluitscheiding door de lever, waardoor oververzadiging van gal met cholesterol ontstaat.
Wat zijn de Symptomen van Cholelithiasis?
Mensen met cholelithiasis zijn in drie groepen te delen:
- Zorgvragers met symptoomloos galsteenlijden
- Zorgvragers met cholelithiasis die klachten geven
- Zorgvragers met complicaties van galsteenlijden, zoals cholecystitis, icterus (geelzucht), cholangitis en pancreatitis.
Over het algemeen hebben mensen met cholelithiasis geen klachten. Als deze mensen worden gevolgd, krijgt 1 op de 10 personen binnen 5 jaar klachten. Immers, de meeste van hen hebben hun hele leven verder geen last. Bij symptomatische galblaasstenen ligt dat anders. Het meest betrouwbare symptoom is de ‘galkoliek’. Dit is eigenlijk geen klassieke koliek, maar een aanhoudende pijn gedurende 30 minuten tot 12 uren. De pijn is continu en diep omstralend naar de rug en rechterschouder.
Hoe kan ik nagaan als ik Cholelithiasis heb?
Echografie is de methode van keuze. 95% van galblaasstenen wordt hiermee aangetoond. Bovendien kunnen begeleidende problemen, zoals stenen in de galwegen en cholecystitis, ook zichtbaar worden gemaakt. ERCP (endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie) is een onderzoek dat de galwegen en de ductus pancreaticus zichtbaar maakt. Dit onderzoek wordt alleen gedaan wanneer er aanwijzingen zijn voor stenen in de galwegen of icterus. Bovendien kunnen bij dit onderzoek eventuele stuwing veroorzakende stenen in de ductus choledochus verwijderd worden.
Behandeling van Galstenen
Cholelithiasis die geen klachten veroorzaakt behoeft dus geen behandeling. Ook is het de vraag of een eenmalige ‘galkoliek’ een operatie wettigt. Deze klacht hoeft namelijk niet van galblaasstenen afkomstig te zijn. Bij een afwachtend beleid komt slecht 1 op de 4 personen wegens aanhoudende of toegenomen klachten alsnog voor operatieve behandeling in aanmerking. De niet-chirurgische behandeling van symptomatisch galsteenlijden bestaat uit dieetmaatregelen. Dan praat ik over een vetarm dieet en zo weinig mogelijk koffie drinken en chocolade nuttigen. Spasmolytica worden eigenlijk alleen nog in uitzonderingsgevallen, zoals bloedingsneiging, gebruikt. Wel worden ontstekingsremmende en pijnstillende medicamenten, zoals declofenac, gebruikt om de zorgvrager pijnvrij te krijgen. Naar aanleiding van de goede resultaten bij nierstenen is een tijdlang schokgolftherapie, een behandeling die poliklinisch kan gebeuren, gebruikt. Dit komt goed van pas, omdat je dan niet opgenomen hoeft te worden in het ziekenhuis. Helaas bleek het succes matig te zijn, vooral omdat de indicatiegebied beperkt was. Er werden alleen cholesterolstenen verwijderd. Daarnaast had je ook nog het langdurig innemen van galzure zouten wat nogal bezwaarlijk was. Het succespercentage bedroeg maximaal 70%, maar desondanks traden nogal wat recidieven op. Laparoscopische cholecystectomie (verwijdering van de galblaas) heeft deze behandelmethode geheel op de achtergrond geschoven.
Laparoscopische cholecystectomie bij symptomatisch galsteenlijden is bij jonge mensen de operatieve behandeling van keuze.
De voordelen ten opzichte van open cholecystectomie zijn:
- Minder longcomplicaties
- Minder postopratieve pijn
- Een verminderd voorkomen van postoperatieve ileus
- Cosmetisch een beter resultaat door de kleine incisies
- Een sterk verkorte opnameduur
Sommige klinieken voeren deze ingrepen uit op basis van dagbehandeling uit. In ongeveer 5% van de gevallen wordt een laparoscopische cholecystectomie omgezet in een open procedure (conversie). Meestal is dat zo omdat de galblaas niet goed in zicht te krijgen is, bijvoorbeeld door een eerder doorgemaakte ontsteking. Dit is een heel gebruikelijke gang van zaken en moet dan ook niet als een complicatie gezien worden. Een open cholecystectomie wordt alleen verricht bij contra-indicaties voor een laparoscopische cholecystectomie, zoals vele voorgaande laparotomieën en buikwandbreuken. Ook aanwijzingen voor een galblaascarcinoom of een porseleingalblaas (verkalkte galblaas) vanwege het risico van een carcinoom vormen een indicatie voor een open galblaasextirpatie.
Gezonde Groeten,
