Het FODMAP-beperkte dieet bestaat uit dieetrichtlijnen die speciaal gericht zijn op patiënten met een Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) en mensen die last hebben van divertikels, diverticulitis of een spastische darm. FODMAP is gebaseerd op informatie die afkomstig is van het King’s College en de Monash Universiteit in Australië. In Nederland is deze informatie verder uitgewerkt door het Martini Ziekenhuis in Groningen. De Officiele Nederlandse benaming is het Het FODMAP-beperkte dieet. Dit komt door het beperken van bepaalde voedingsproducten in je eetpatroon.
Op de FODMAP lijst staan ‘verboden‘ en ‘toegestane‘ producten die de basis vormen van dit dieet. Verderop in dit artikel zal ik uitgebreid ingaan op deze lijst.
Maag en Darmdieet
Meer dan één miljoen Nederlanders heeft regelmatig last van een opgeblazen gevoel, buikpijn of een verstoorde stoelgang met diarree en/of obstipatie. Dit zijn symptomen die vaak voorkomen bij PDS. Tot voor kort waren PDS patiënten aangewezen op het maag en darmdieet van de Vlaamse arts Dr. Patrick Sweetlov of de Nederlandse arts Dr. F.H. Wullink. Het FODMAP-beperkte dieet brengt hier verandering in en is een aanzienlijk beter alternatief op deze bestaande behandelmethoden.
De dieetrichtlijnen van FODMAP zijn in 2013 opgesteld door de Engelse universiteiten the Monash University en the King’s College. Omdat Engelse producten en eetgewoonten afwijken van wat we in Nederland en België eten en drinken heeft het Martini Ziekenhuis in 2014 volgens de richtlijnen van FODMAP een Nederlands / Vlaamse variant samengesteld.
Na het tot stand komen van deze vernieuwde versie is een eerste serie patiënten behandeld volgens FODMAP 2.0. De resultaten waren overwegend positief. Uit het onderzoeken blijkt dat bij ongeveer 75% van de PDS-patiënten de klachten verminderen door dit dieet. Het directe gevolg was de opening van een eerstelijns polikliniek diëtetiek in het Martini Ziekenhuis te Groningen. Het FODMAP dieet bleek een doorbraak in de behandeling van het Prikkelbare Darm Syndroom.
Wat zijn FODMAP’s?
FODMAP’s zitten van nature in voedingsmiddelen die we dagelijks eten en vormen een basis voor een verantwoord eetpatroon. de letters FODMAP staan voor:
F Fermenteerbare
O Oligosachariden (fructanen en galactanen)
D Disachariden (lactose). (deze komen voor in melkproducten)
M Monosachariden (fructose, deze komen voor in fruit en groenten)
A And
P Polyolen (suikeralcoholen, deze komen voor in zoetstoffen, fruit en groenten)
FODMAP’s zijn koolhydraatrijke moleculen die niet goed worden opgenomen door je dunne en dikke darm. In je darmstelsel zitten bacteriën die moeite hebben met FODMAP’s. Het gevolg is het vrijkomen van gassen wat zorgt voor pijnlijke darmen. Daarnaast kunnen symptomen zoals winderigheid, een opgeblazen gevoel, diarree en een onregelmatige stoelgang ontstaan. Kortom, PDS. Door FODMAP producten te beperken komen er minder van deze moleculen in je darmstelsel wat ervoor zorgt dat de PDS klachten verminderen.
Starten met FODMAP
Er zijn twee manieren om met FODMAP te staren, zelfstandig of onder begeleiding van een arts. Het is een ingewikkeld dieet is daarom is het in eerste instantie aan te raden om FODMAP te volgen via een arts of diëtist. Hierdoor worden ongewilde fouten voorkomen en kunnen de klachten beter beoordeeld worden. Kies je ervoor om zelfstandig de richtlijnen van FODMAP te volgen dan ben je aangewezen op de FODMAP Lijst.
FODMAP Lijst
De basis van het dieet bestaat uit de FODMAP lijst. Op deze lijst staan producten die toegestaan of verboden zijn. Het gaat erom of een product FODMAP-arm of FODMAP-rijk zijn. De arme producten kunnen zonder problemen worden gegeten en gedronken, terwijl de FODMAP-rijke producten zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Omdat de lijst oorspronkelijk in Australië is samengesteld en vervolgens naar het Nederlands is vertaald, is het mogelijk dat er producten ontbreken. Opmerkelijk is dat probiotica op de verboden lijst staat. Veel mensen drinken dagelijks probiotica met als doel hun maag en darmstelsel tot rust te brengen. Door FODMAP wordt echter het tegendeel beweert. De praktijk wijst uit dat het uitsluiten van probiotica inderdaad een goede invloed heeft op PDS.
FODMAP Fases
FODMAP is opgebouwd uit twee fases. Tijdens de eerste fase eet je geen producten uit de verboden lijst. Je doet dit net zo lang tot je PDS klachten weg (of sterk verminderd) zijn. Vervolgens zonder dat de klachten terug komen. Als ze wel terugkomen was de reïntroductie niet succesvol en schrap je dat product weer. Het is voor sommige mensen verleidelijk om permanent geen FODMAP’s meer te eten, maar dat is niet aan te raden. Aan de ene kant omdat je dan heel eenzijdig eet qua groenten en fruit en aan de andere kant omdat deze koolhydraten heel goed zijn voor je darmflora. Zolang het maar niet voor klachten zorgt, want dan doet het meer kwaad dan goed!
FODMAP Recepten
Als je FODMAP een tijdje volgt dan ben je in staat om recepten samen te stellen op basis van de producten die goed aansluiten bij jouw persoonlijke profiel. Om een indruk te krijgen van een FODMAP proof recept wil ik graag het volgende recept met je delen.
FODMAP Ovenschotel
Deze schotel voldoet volledig aan de volgende eisen:
- FODMAP
- Koolhydraatarm
- Tarwevrij
- Vegetarisch
- Suikervrij
Ingrediënten
- Een handje pijnboompitten
- Een stukje zachte geitenkaas
- Een beetje olijfolie
- 5 winterwortels
- Een halve venkel
- Verwarm de oven voor op 200°C
- Snij de winterwortels en de venkel in grove stukken en leg ze in een grote platte ovenschaal
- Bestrooi met pijnboompitten en overgiet met wat olijfolie
- Plaats de schaal in de oven voor ongeveer 25 minuten
Conclusie
Het FODMAP dieet is geen hype maar een doeltreffende methode om PDS te behandelen. Het dieet is ontwikkeld door twee MDL artsen uit Melbourne, Australië. Uit onderzoek dat deze artsen hebben uitgevoerd is gebleken dat mensen met prikkelbare darm syndroom last hebben van het fermenteren van bepaalde soorten koolhydraten. Dit is een proces waarbij de koolhydraten in voeding worden omgezet in onze darmen. Bij mensen met PDS werkt dit proces niet goed met de bekende klachten als gevolg. FODMAP richt zich specifiek op dit proces en schrijft voeding voor je wel, of juist niet moet nemen. In de praktijk blijkt FODMAP een effectieve manier om PDS klachten behandelen.
Vragen en Ervaring met FODMAP
Heb je vragen over FODMAP, of wil je graag ervaringen uitwisselen? Gebruik dan het reactieformulier of bezoek het FODMAP forum.
