Is Stevia Gezond of Ongezond?
Het aller moeilijkste aan gezond eten vind ik toch wel het afleren van mijn zoete eetgedrag. Ik denk dat de meeste mensen daar erg moeite mee hebben. De winkels liggen vol met zoete verleidingen en ook wordt het fruit zo gekweekt dat het nu veel zoeter smaakt dan vroeger. Maar zoals de meeste dingen die erg lekker zijn, is al dat zoet niet goed voor ons. Niet voor onze tanden, maar ook niet voor ons lichaam. Gelukkig heb je verschillende soorten zoet en is niet alles even slecht.
Een grote boosdoener is bijvoorbeeld suiker (witte suiker). Je hebt snelle suikers en langzame suikers. Voor het gemak kun je ervan uitgaan dat snelle suikers in bijna alle bewerkte voedingsmiddelen zitten en langzame suikers in onbewerkte en natuurlijke voeding zoals groente, fruit, noten, granen enz. Het eten van snelle suikers kan o.a. bijdragen aan:
- Een verzwakt immuunsysteem
- Een ontregelde hormoonhuishouding
- (Chronische) vermoeidheid
- Vroegtijdige veroudering
- Aantasting van de hersenfuncties
- Candida
- Osteoporose
- Gewichtstoename
Onderzoekers hebben hersenscans van mensen gemaakt terwijl zij zoetigheid aten. De reactie in de hersenen was vergelijkbaar met die van een alcohol- of drugsverslaafde. Precies dezelfde gebieden lichten op. Suiker voedt het hormoon serotonine, dat ervoor zorgt dat wij ons prettig voelen. Zo willen wij ons de hele tijd voelen en dus ontstaat er behoefte aan (meer) suiker.
Het is dus van groot belang dat we onze suikerbehoefte afremmen. Het beste is natuurlijk om helemaal geen suikerhoudende producten te eten, maar in deze wereld vol verleidingen is dat erg moeilijk vol te houden. Gelukkig heb je ook suikers of vervangers die minder schadelijk zijn voor je lichaam. Maar ook dan geldt: eet het met mate!!!! In mijn column over suikervervangers kun je hier alles over lezen.
Een gezonde suiker vervanger is Stevia. Ik wil dit zoetmiddel graag toelichten, omdat er grote verwarring is ontstaan over de gezondheid hiervan. Stevia is een groen plantje wat van nature een erg zoete smaak heeft. Het is 35-45 x zoeter van smaak dan gewone witte tafelsuiker. Het werd vroeger alleen maar in natuurwinkels verkocht en dan bij de afdeling cosmetica producten, omdat er lange tijd gedacht werd dat het product niet veilig was voor inwendig gebruik. En dat terwijl de Guarani Indianen Stevia al 1500 jaar lang gebruiken door hun voeding en als medicijnen. Het plantje bevat tal van mineralen en hulpstoffen die een bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid. De echte naam van Stevia is: Stevia Rebaudiana en wordt ook wel Honingkruid genoemd. Het plantje komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika.
De Voordelen van Stevia
De mogelijke voordelen van Stevia kunnen zijn:
- Stevia bevat geen calorieën en is dus ideaal voor het behouden van je gewicht of als je af wilt vallen
- Stevia veroorzaakt geen tandcariës wat suiker wel doet
- Stevia herstelt de darmflora
- Stevia is bacteriedodend en gaat ook tandvleesproblemen en aften tegen
- Stevia kan het ontstaan van wildgroei van schimmels in de darmen verminderen omdat het geen voeding geeft aan de schimmels
- Stevia kan het maagzuur verminderen
- Stevia kan wonden mooier en sneller laten genezen. Het zou zelfs zo zijn dat door het gebruik van steviablad of extract op de wond de genezing vele malen sneller verloopt met minder kans op littekens
- Stevia kan huidproblemen zoals eczeem en psoriasis laten helen
Maar net zoals bij alles heeft Stevia ook nadelen. Hoewel stevia caloriearm is, denkt je lichaam na inname wel geconfronteerd te worden met suiker en anticipeert hierop door een stijging van de “feelgood” neurotransmitter serotonine te verwachten. Wordt Stevia toegevoegd aan een middel dat van nature koolhydraten bevat, dan is dit niet zo’n probleem. Maar als je het gebruikt in bv frisdrank, dan kan je lichaam op het verkeerde been gezet worden en door een tekort aan suiker in de voeding een neurotransmitterdip krijgen. Een dip in de neurotransmitters vertaalt zich in een honger gevoel omdat je lichaam serotonine nodig heeft, waardoor je kunt gaan snaaien.
Een tijdje geleden is men erachter gekomen dat Stevia een veilig alternatief is en daarom kun je het nu bijna overal kopen. Het plantje zelf heeft een nogal overheersende en zoethout-achtige smaak en dat vindt niet iedereen lekker, daarom wordt het bewerkt zodat het beter smaakt. Maar je begrijpt zeker wel waar ik heen wil? Door deze bewerkingen is het geen “natuurlijk” product meer. Er worden vaak schadelijke stoffen aan toegevoegd, waardoor het soms net zo slecht is als gewone suiker. Ik zal jullie in het kort uitleggen welke Stevia je met een gerust hart kunt eten (met mate) en om welke je beter met een grote boog heen kunt lopen. De Stevia en producten die er mee gezoet zijn uit de supermarkt, die kun je beter altijd links laten liggen, deze bevatten vaak weinig Stevia en veel ongezonde toevoegingen, zoals bijvoorbeeld maismaltodextrine.
Welke Stevia dan wel?
Stevia is het beste als je ze gebruikt in de natuurlijke en onbewerkte vorm.
Steviaplant
dit is de plant in z’n natuurlijke en onbewerkte vorm en erg gezond. Als het gaat om de gezonde effecten van Stevia, dan hebben ze het dus over dit plantje en niet iets anders. Je kunt dit drogen, fijn malen of er een extract van maken. Je kunt de plant in sommige planten winkels en tuincentra kopen. De plant is niet winterhard, is gek op zon en moet veel water hebben. Des te meer zon, des te zoeter de plant zal worden. De smaak is te vergelijken met die van zoethout.
Gedroogde Steviabladeren
Deze vorm van Stevia vind je niet in veel winkels, maar is heel makkelijk om zelf te doen in bijvoorbeeld een droogoven. Deze kun je dan weer gebruiken in bijvoorbeeld thee, pap of baksels, maar je kunt het ook vermalen tot poeder. Het smaakt een beetje naar zoethout, maar in combinatie met andere kruiden proef je dit niet meer.
Groene Steviapoeder
Dit is fijngemalen gedroogde Stevia en deze is goed te gebruiken in cake, koekjes, warme en/of koude dranken en pap. Het smaakt een beetje naar zoethout. Niet iedereen vindt dat lekker, maar als je het in combinatie gebruikt met andere ingrediënten en/of kruiden erbij, dan proef je hier niets van terug.
De vormen van Stevia die ik hieronder beschrijf zijn wel bewerkt en ook zijn hier dingen aan toegevoegd om een betere smaak te krijgen, om het langer houdbaar te maken en om het in deze vorm aan te kunnen bieden.
Steviadruppels
Hier worden de zoete moleculen, steviolglycosiden genaamd, uit de steviaplant gedistilleerd. Let er bij aankoop goed op dat er minimaal >95% natuurlijke steviolglycosides in moet zitten. Het getal geeft het percentage aan van de aanwezige Rebaudioside A (de meest zoete steviaglycoside). Hoe hoger het percentage, hoe zuiverder en zoeter het stevia-extractpoeder. Er wordt als hulpstof Inuline aan toegevoegd tezamen met gezuiverd water, vitamine C, plantaardige glycerine. Steviazoetjes: hier worden ook de zoete moleculen, steviolglycosiden genaamd, uit de steviaplant gedistilleerd. Hier worden de stoffen: Erythritol, natriumbicarbonaat, wijnsteenzuur, magnesiumstearaat aan toegevoegd. Magnesiumstearaat wordt aan veel supplementen toegevoegd om het in pil vorm te krijgen. Een te veel aan magnesiumstearaat kan schade opleveren aan je maag.
Witte Steviapoeder
Vooral deze laatste kun je inmiddels overal kopen. Als je bij de gewone supermarkt witte Steviapoeder koopt dan kun je er bijna altijd vanuit gaan, dat je wordt opgelicht. In veel gevallen zit er maar een klein deel Stevia in en voor de rest wordt er maismaltodextrine, suiker of Isomalt aan toegevoegd. Bij natuurwinkels kun je witte steviapoeder kopen met een hoog percentage aan stevioglycisiden. Ook hier moet je opletten dat er minimaal 95% steviolglycosides in zit. Vaak wordt er inuline aan toegevoegd.
Witte Stevia kristal
Deze lijkt qua structuur meer op die van suiker. De zoetkracht van Kristal ten opzichte van suiker is 1:1 tot 1:3. Hier is als hulpstof erythritol aan toegevoegd.
Het verschil tussen zoetpoeder en kristal is dat zoetpoeder in tegenstelling tot kristalpoeder een conserverende werking heeft en is daardoor beter geschikt voor het maken van bijvoorbeeld jam. Bij witte Steviapoeder wordt er Inuline aan toegevoegd en bij kristalpoeder Erythritol.
Inuline en Erythritol
Hoe natuurlijk zijn de hulpstoffen Inuline en Erythritol?
Bij de druppels, witte poeder en zoetjes wordt er gebruik gemaakt van Inuline. Inuline is 100% plantaardig en is een oplosbare vezel. Inuline wordt gemaakt uit de cichoreiwortel, familie van de witlof en verwant aan andijvie.
Inuline wordt gebruikt om de houdbaarheid te verlengen.
Bij kristalpoeder wordt er gebruik gemaakt van Erythritol. Erythirol wordt gewonnen uit plantaardige suikers, onder andere uit fruit en gegist voedsel. De suikers worden gemengd met water, gefermenteerd en gekristalliseerd. Na het zuiveren blijven er geen fruitsuikers of gist achter. Erythritol wordt ook gebruikt om de houdbaarheid te verlengen en voor het kristallisatieproces, zodat het eindproduct lijkt op die van suiker.
Ook al worden de Stevia producten gemaakt van de biologische plant, Stevia kan en mag door het productieproces niet biologisch gecertificeerd worden. Als er toch biologisch op de verpakking staat, dan is dat dus ten onrechte gebeurd.
Met Stevia kun je ook prima koken en bakken. Tot 200 graden is het prima te verhitten en een perfecte suikervervanger. Het is alleen even zoeken naar de juiste verhoudingen omdat Stevia vele malen zoeter is dan suiker. Wees dus heel voorzichtig met het toevoegen van Stevia in recepten, je hebt er maar een klein beetje van nodig.
Mijn Ervaring met Stevia
Mijn ervaringen met Stevia. Voorheen gebruikte ik de zoetjes, maar omdat ik liever zo puur mogelijk eet, heb ik deze vervangen door groene Steviapoeder. Een plantje vind ik niet echt handig, aangezien het niet winterhard is en de zon ook niet altijd schijnt. Ik geef eerlijk toe, dat ik wel even moest wennen aan de smaak. Maar inmiddels vind ik het lekker, zeker als ik het gebruik in combinatie met andere kruiden, zoals kaneel, kruidnagel, vanille enz. Ik gebruik het in m’n pap of cake. Ik vind het niet lekker smaken in chocolade gerechten, maar aangezien ik die niet heel vaak eet, maak ik dan een uitzondering en gebruik ik de druppels.
Waar kun je Stevia kopen? De meeste natuurwinkels hebben wel de zoetjes, druppels of wit (kristal) poeder, maar niet de groene Stevia poeder.
Wil je nog meer weten pover Stevia? Lees dan de column over Stevia van: Irene.
Eet en geniet!
