Door Ariyana Arsala
Het is een vervelende, maar veelvoorkomende aandoening, coeliakie. In Nederland heeft ongeveer 1 op de 150 mensen er last van. Vrouwen hebben dubbel zo veel kans het te hebben. Hiernaast zijn er ook altijd mensen die er nog niet van bewust zijn dat ze coeliakie hebben.
Wat is Coeliakie?
Bij coeliakie wordt de voeding niet goed opgenomen in de dunne darm door een ontsteking van het slijmvlies en vlokatrofie. Dit betekent de afvlakking van de darmvlokken, zoals hiernaast staat afgebeeld. Deze afvlakking breidt zich geleidelijk uit over de hele darm. Dit kan weken tot maanden duren en op iedere leeftijd tot uiting komen. Bij volwassenen wordt het vaak pas ontdekt wanneer er al jarenlang vage klachten zijn.
De volgende symptomen kunnen tot uiting komen wanneer meer dan twee derde van de dunne darm beschadigd is: Buikpijn, diarree, obstipatie, vermagering, bloedarmoede, vermoeidheid en algehele malaise. Na een tijd kan zelfs ondervoeding ontstaan, doordat voedingsstoffen zo slecht opgenomen worden in het lichaam. Wanneer coeliakie niet behandeld wordt, is er ook een verhoogde kans op kanker in het maagdarmkanaal.
Bij mensen met coeliakie komt dit door gluten in hun voeding. Wanneer zij hun voeding aanpassen en glutenvrij gaan eten, zullen de symptomen verdwijnen. Dit advies is voor levenslang
Ook is er dan geen verhoogd risico meer op kanker in het maagdarmkanaal. Bij jonge kinderen komt coeliakie ook veel voor, vaak wanneer de voeding wordt uitgebreid tussen de leeftijd van 3 en 5 maanden. Dan komen symptomen van ondervoeding naar boven, zoals een bolle buik en diarree. Met hierbij buikpijn en een gebrek aan eetlust. Het advies is daarom om tot de leeftijd van zes maanden glutenvrije voeding te geven ter voorkoming van de ontwikkeling van coeliakie, wat voornamelijk belangrijk is bij kinderen met coeliakie in de familie. Bij hen is er namelijk meer kans op ontwikkeling van deze aandoening.
Wat zijn Gluten?
Gluten is een mengsel van eiwitten die in verschillende soorten granen voorkomen, zoals tarwe, spelt, rogge en gerst. Het is misleidend om te denken dat gluten dan alleen voor kunnen komen in bijvoorbeeld brood of beschuit. Tegenwoordig komt het in erg veel producten voor, daarom is het belangrijk dat mensen met coeliakie etiketten van producten goed bekijken. Volgens de Nederlandse Warenwet moet het allergeen gluten namelijk vermeld worden op alle voorverpakte producten, samen met nog 11 andere allergenen. Gluten komen bijvoorbeeld voor in koekjes, kant-en-klare maaltijden, sauzen, gebak, muesli, crackers, soepen en bier.
Gelukkig komen er steeds meer glutenvrije producten op de markt, door de stijgende belangstelling. Deze producten bevatten het glutenvrije teken dat bovenaan dit artikel weergegeven is. Dit geeft mensen met coeliakie een groot voordeel tegenover jaren geleden, toen het nog minder goed gediagnostiseerd werd. Gelukkig zijn ook veel producten van nature al glutenvrij, hierbij kun je denken aan groenten, fruit, aardappelen, rijst, maïs, quinoa en eieren. Door glutenvrij te eten ontstaan er een aantal aandachtspunten in de voeding. Bepaalde tekorten kunnen optreden, zoals van voedingsvezels, ijzer, foliumzuur, calcium en verschillende vitaminen. Daarom is het belangrijk voldoende groenten en fruit, noten, zaden, pitten en glutenvrije volkoren granen binnen te krijgen. Meer over Gluten is te lezen in mijn boek Het Geheim van Afvallen.
Per patiënt verschilt de glutenovergevoeligheid heel erg, sommige mensen kunnen kleine hoeveelheden gluten verwerken en anderen krijgen er meteen last van. Omdat het nog niet onderzocht is of deze kleine hoeveelheden gluten gezondheidsnadelen hebben op de lange termijn, wordt aangeraden om heel strikt te zijn met glutenvrij eten bij coeliakie
De populariteit van glutenvrij is verhoogd
Steeds meer mensen gaan over op een glutenvrij dieet, in Australië eet zelfs al 10% van de populatie geen gluten meer. Gluten is een mengsel van eiwitten die in verschillende soorten granen voorkomen, zoals tarwe, spelt, haver, rogge en gerst. Het wordt in veel producten verwerkt die we dagelijks eten. Voorbeelden zijn brood, gebak, sauzen, vleeswaren, bouillonblokjes, koekjes en toetjes. Door de populariteit van glutenvrij eten, komen er ook steeds mee variaties op de bovenstaande producten op de markt, zonder gluten. Het zijn voornamelijk de mensen die vaak last hebben van hun maagdarmstelsel die gluten vermijden. Zoals bijvoorbeeld mensen met een glutenallergie of coeliakie. Coeliakie is een chronische ontstekingsziekte van de dunne darm die veroorzaakt wordt door gluten.
Wanneer je lichaam niet goed tegen gluten kan, kan dit op verschillende manieren tot uiting komen. Het kan bijvoorbeeld voor veel stress zorgen in het lichaam, of je krijgt er huiduitslag van, buikpijn en/of diarree. Logisch dus dat je hiervan af wilt! Dit is een grote reden waarom glutenvrij eten zo populair is geworden. De media staan er vol mee, waardoor veel mensen met klachten het proberen te vermijden in hun voeding. Maar is het wel verstandig om dit op eigen houtje te doen? Het aantal mensen dat aangeeft klachten te krijgen na het eten van gluten is flink aan het stijgen, maar komt dit wel door gluten? Er wordt sterk over gespeculeerd dat deze klachten ook door andere bestanddelen in granen kunnen komen, en niet per se de gluten.
Het is altijd slim om een diëtist te bezoeken voor nader onderzoek, wanneer je niet zeker bent of je overgevoelig bent voor gluten. Een diëtist neemt samen met jou je voeding nauwkeurig door en zorgt voor duidelijkheid.
Glutenvrij recept voor een heerlijk ontbijtje!
- 50 gram glutenvrije havermout
coeliakie recept - 1 appel, geschild en gesneden in blokjes
- 1 handje rozijnen
- 125 ml halfvolle melk of halfvolle vla
- 1 klein handje walnoten
- Theelepel kokosolie
- Klein beetje kaneel
Bak de appel en rozijnen in een steelpannetje in de kokosolie. Dit mag wel even opstaan, maar zorg dat het niet aanbrand! Zet het vuur wat lager en doe er de walnoten en kaneel bij. Nu mag ook de havermout en melk erbij. Laat het goed indikken en smullen maar!
Groeten,
Vragen over dit artikel?
Wanneer er vragen zijn over dit onderwerp, gebruik dan het reactieformulier onderaan deze pagina. Je kunt ook altijd terecht bij Diëtistenpraktijk Samen Sterk. Voor meer informatie kun je onze website bezoeken.
geraadpleegde bronnen
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-313-9832-4_2
http://overchronischziek.nl/wp-content/uploads/2015/11/Schermafbeelding-2015-11-04-om-13.59.09.png
http://www.van-de-merwe.eu/Sjogren/NL/coeliakie_v03.pdf
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-368-0508-7_37
https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/435899/1/gluten.pdf
Voeding & ziekte, nutricia
http://assortiment.bsl.nl/files/07b9953b-c78e-4252-91e7-017437f382e7/compendium2014proefhoofdstuk.pdf
https://www.glutenvrij.nl/media/documenten/nijeboer-ntvg2013.pdf
https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/435899/1/gluten.pdf
