Soorten Geheugen van de Mens

Geheugen, vergeten en onthouden

(1)Geheugen, vergeten en onthouden zijn drie zeer verwante begrippen. Alle drie hebben alles te maken met leren. Onder geheugen verstaan wij het vermogen om te kunnen onthouden, dat wil zeggen om indrukken uit het verleden te bewaren.

Het geheugen wordt onderscheiden in:

1. Long term memory: het geheugen voor zaken die men lange tijd onthoudt of moet onthouden (herinnering aan niets dat lang terug is gebeurd).
2. Short term memory: het geheugen voor zaken die men korte tijd onthoudt of moet onthouden. (een vorm van leren, waarbij men direct na het leren nagaat of er iets wordt herinnerd) (bijvoorbeeld het opzoeken van een telefoonnummer in de telefoongids).

Het verschil tussen deze 2 is dat men bij het leren van iets met de bedoeling om het lange tijd te onthouden allerlei manieren gebruikt om het vergeten te voorkomen. Daarvoor heeft men bij ‘short term memory’ geen kans.

We kunnen ons iets voor ogen halen, dat op dat moment niet waarneembaar is. Het verleden kan door ons voorstellingsvermogen dus bewaard (onthouden) worden. Dit vermogen om te onthouden noemen we geheugen.

We onderscheiden drie momenten in de werking van het geheugen:

1. Het opdoen en vastleggen van een indruk: een waarneming
2. Het bewaren van die indruk: het onthouden
3. Het weer naar voren halen van wat we onthouden hebben: reproduceren

Leren

Leren is het opdoen van nieuwe kennis. We kunnen het geheugen niet los zien van leren. Door leren ontstaan nieuwe gedragspatronen. Het kind kan daarna iets wat hij voor het leerproces niet kon. Ontwikkeling is een proces van rijpen en leren. Leren is niet mogelijk zonder dat het kind daarvoor rijp is (leren lopen, leren praten). De leerprocessen worden sterk beïnvloed door de omgeving, vooral bij jonge kinderen. Leren kan opzettelijk gebeuren en spontaan.

Vergeten en onthouden

Al onze leerprocessen worden opgeslagen in ons geheugen en meestal zijn we in staat ze te reproduceren wanneer we ze nodig hebben. Niet alles wat we geleerd hebben, kunnen we reproduceren. Soms vergeten we iets, dat wil zeggen we zijn niet in staat het te reproduceren. Dat kan komen, doordat er veel tijd tussen het moment van leren en reproduceren ligt. Als er veel tijd overheen gaat, zonder dat het geleerde wordt opgehaald of gebruikt, vergeten we het. Dit hangt ook samen met de manier van leren:

• Iets dat we begrijpen kunnen we sneller en langer onthouden dan iets dat we niet begrijpen
• Iets dat binnen de belangstellingssfeer ligt, wordt minder snel vergeten dan iets dat oninteressant is
• Twee leerprocessen vlak achter elkaar kunnen verwarrend op elkaar inwerken. We noemen dit interferentie.

Reproductie

Reproduceren is het weer actueel maken van wat geleerd is. Je laat door reproduceren zien wat je er nog van weet. Reproduceren van kennis en handelingen doen wij de hele dag. Vrijwel al ons handelen is gebaseerd op reproductie van iets dat we eerder geleerd hebben.

Herinnering

Voorstellingen die met ons verleden te maken hebben, dingen die we vroeger beleefd hebben noemen we herinneringen, bijvoorbeeld onze kleuterschooltijd, onze laatste vakantie, et cetera.

Herkenning

Van een herkenning spreken we als een waarneming de aanleiding is tot reproductie. De herkenning berust op de vergelijking van een prikkel met een geheugenvoorstelling. Komen ze overeen dan spreken we van een herkenning. Een herkenning is gemakkelijker dan een herinnering.

Associatie

Een reproductie kan opzettelijk tot stand komen bijvoorbeeld je beantwoordt een vraag, maar het kan ook spontaan gebeuren. Een indruk roept de andere op. Het kan zijn dat een filmbeeld een voorstelling oproept van een plaats waar je eens geweest bent en die weer een voorstelling van de persoon die je toen vergezelde et cetera. Deze verbindingen van geheugeninhouden noemen we associaties.

Gezonde Groet,