Door mijn achtergrond in de voeding en gezondheid krijg ik door mijn opdrachten veel te maken met dat kleine stukje tekst op de verpakking, het etiket. Uit mijn ervaring kan ik zeggen dat het etiket voor veel mensen lastig te interpreteren is. Laat je niet weerhouden door de kleine letters en lastige informatie maar lees dit artikel en weet straks waar jij op moet letten! Het kan je veel nuttige informatie verschaffen over hetgeen je koopt.
Voedingswaarde
Een van de belangrijkste onderdelen van het etiket is de voedingswaarde-informatie. De voedingswaarde op een etiket bevat informatie over de totale hoeveelheid energie die een product levert, onderverdeeld in de belangrijkste voedingsstoffen.
Energie
De energiewaarde op een etiket geeft de energie-inname per portie of 100g aan zodat het vergeleken kan worden met andere producten. Dit wordt uitgedrukt in kilocalorieën (kcal) en/ of kilojoule (kj). Een vrouw heeft gemiddeld 2000 kcal per dag nodig en een man 2500 kcal.
Eiwit
Eiwitten vind je in bijna alle producten, ze leveren 4 kcal per gram en zijn belangrijke bouwstoffen voor het lichaam. Dierlijke producten zoals vlees, vis en ei zijn het rijkst aan eiwit maar ook plantaardige producten kunnen veel eiwit bevatten, denk aan vegetarische burgers of bonen. Eiwitten kunnen helpen om minder te eten omdat ze snel een vol gevoel geven. Ongeveer 25% van de calorieën moet uit eiwitten komen.
Vet
Vetten zijn essentieel voor een goede werking van het lichaam maar leveren de meeste energie van alle voedingsstoffen, wel 9 kcal per gram. Hierdoor krijg je makkelijk veel calorieën binnen. Wanneer je wat af wilt vallen is het verstandig producten te kiezen die niet teveel vet bevatten.
Verzadigde vetten
Verzadigd vet is vet dat niet vloeibaar is bij kamertemperatuur, onverzadigde vetten zijn dit wel. Het eten van teveel verzadigd vet kan schadelijk zijn voor onze gezondheid. Het is daarom de bedoeling dat maximaal een derde van de inname aan vet uit verzadigd vet komt. Kies dus vaker voor producten die laag zijn in verzadigd vet in vergelijking met andere producten in dezelfde productgroep. Producten die rijk zijn aan verzadigd vet zijn volvette, dierlijke producten zoals roomkazen, slagroom, volle melk en vette vleessoorten. Beperk vette vissoorten niet, in tegenstelling tot vlees bevat vette vis juist veel Onverzadigde (Oké) vetten. Des te vetter de vis, des te meer gezonde vetzuren.
Koolhydraten
Koolhydraten zijn een goede bron van energie voor ons lichaam. Bij volwassenen moet tussen de 40 en 70% van alle calorieën uit koolhydraten komen. Op een etiket kunnen koolhydraten uitgesplitst worden in suikers, polyolen (zoetstoffen) en zetmeel. Zetmeel is een sterk vertakte koolhydraat en geeft langzamer energie af dan de ‘suikers’. Zetmeel vind je veel in granen, brood, pasta, rijst en aardappelen. De meeste koolhydraten dien je uit zetmeelrijke producten te halen.
Suikers
Suikers (mono- en disachariden) vind je van nature in fruit, groente en honing. Aan veel producten zoals toetjes, pindakaas en koek wordt echter suiker toegevoegd, deze toegevoegde suikers moet je zoveel mogelijk beperken. Besteedt minder aandacht aan de totale hoeveelheid koolhydraten maar controleer of een product toegevoegd suiker bevat en verkies producten die dit niet of minder bevatten. Om te vergelijken: 5g suiker is één suikerklontje.
Zoetstoffen zijn veilig bevonden om in normale hoeveelheden te gebruiken maar beter is het nog als een product helemaal geen toegevoegde suikers of zoetstoffen bevat. Koop de ongezoete variant en breng het als je echt niet zonder zoet kunt, wat op smaak met wat fruit, diksap of een beetje honing. Minder zoet eten went, dit geldt ook voor zout.
Zout
Zout (natriumchloride) is onmisbaar voor onze gezondheid. Het zorgt ervoor dat ons lichaam vocht vasthoudt. Veel Nederlanders eten te zout en dat kan een hoge bloeddruk veroorzaken. Vaak wordt zout op het etiket uitgedrukt in het mineraal natrium. Per dag is het aanbevolen niet meer dan 2400mg natrium binnen te krijgen, dat is 6 gram zout.
Zo, dit was de voedingswaarde, een uitgebreid onderdeel op het etiket. Naar mijn idee is het één na belangrijkste onderdeel de ingrediëntendeclaratie. Daarin lees je namelijk wat er daadwerkelijk in het product zit.
Ingrediëntenlijst
Het meest gebruikte ingrediënt wordt als eerste genoemd en het minst gebruikte als laatste. Hoe langer de ingrediëntenlijst, hoe meer (soms ongewenste) toevoegingen er in het product zitten. Ook alle E-nummers moeten verplicht vermeld worden, als nummer of volledige naam. Des te korter de ingrediëntenlijst, des te minder bewerkt het product is.
Allergieën en Allergeen
Wanneer je last hebt van allergieën is het sterk aanbevolen de etiketten te lezen. De meest voorkomende ingrediënten die dit kunnen veroorzaken zoals bijvoorbeeld koemelk, gluten en noten is de producent namelijk verplicht om te vermelden op het etiket als allergeen. Deze vind je vetgedrukt of in een ander lettertype tussen de ingrediënten in de ingrediëntenlijst, maar vaak ook nog op een andere plaats op het etiket.
Andere info
Andere informatie die je terug kunt vinden op het etiket is of een product biologisch geproduceerd is, wat de herkomst is van producten die uit meer dan 50% dierlijke ingrediënten bestaan en een eventuele gezondheids- of voedingsclaim. Alleen claims die wetenschappelijk bewezen zijn mogen op het etiket vermeld worden.
Gooi dus niet alles klakkeloos in je boodschappenmandje maar vergelijk eens producten op basis van het etiket en weet wat er in de producten zit die je in je mond stopt! Het etiket kan soms het prijsverschil tussen twee schijnbaar dezelfde producten verduidelijken, of het maakt je duidelijk dat het ene merk pindakaas geen toegevoegd suiker bevat en het andere merk wel.
Mocht je meer willen weten over etikettering of heb je hulp nodig bij het opstellen van een etiket of specifieke onderdelen hiervan zoals de voedingswaarde, ingrediënten of allergenendeclaratie, voedings- of gezondheidsclaims? Of wil je weten wat wettelijk verplicht is te vermelden? Nutri-help voedingskundige ondersteuning kan u hierbij helpen, neem gerust vrijblijvend contact op om de mogelijkheden te bespreken.
Gezonde groet,
