Hardlopen en recreëren in de natuur is zalig, het bos, de vogels die fluiten een heerlijk zonnetje, een frisse regenbui, alleen maar genieten. Lekker in de korte broek. Maar denk je wel eens aan de kriebelbeestjes zoals teken? In de periode mei/juni zijn teken het meest actief en omdat hardlopers nu eenmaal ook graag door de natuur lopen, loop je in deze periode meer risico op een tekenbeet.
Volgens Wageningse onderzoekers wordt 41 procent van de tekenbeten opgelopen in het bos. Dan zijn er ook nog de eikenprocessierups en wespen en muggen. Allemaal vervelend als je lekker wil sporten buiten.Tijd om het over deze kriebelbeestjes te hebben want teken en andere beten kun je maar beter voorkomen want soms kun je er erg ziek van worden.
Wat zijn Teken?
Een teek is een klein spinachtig beestje dat ongeveer een halve tot enkele millimeters groot is. Ze leven van het bloed dat ze opzuigen bij mensen en dieren. Meer dan 20 procent van de teken zijn besmet met het Borrelia bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Per jaar raken ongeveer 22 duizend Nederlanders besmet. Heb je een tekenbeet dan zuigt hij zich niet alleen vol, maar laat hij ook bacteriën achter. En is de teek besmet met Borrelia, dan ligt de ziekte van Lyme op de loer.
Symptomen ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Borrelia burgdorferi . De teek hecht zich vast in de huid en zuigt zich vol met bloed. Na een dag of vijf zijn ze verzadigd en laten ze los. Als de teek is geïnfecteerd, dan kunnen de Lyme-bacteriën worden overgedragen naar de mens. De bacterie kan de volgende klachten veroorzaken:
- koorts
- moeheid
- dubbelzien
- pijn in de gewrichten en spieren,
- constante hoofdpijn,
- zenuwpijnen,
- problemen met denken
- een stijve nek
- plotselinge doofheid
De ziekte van Lyme is in principe in een vroeg stadium goed te behandelen met antibiotica, maar kan ook chronische klachten veroorzaken.
Lyme kent drie fases
Fase 1: bij minder dan vijftig procent ontstaat binnen drie weken na de beet een rode ringvormige plek die een paar maanden zichtbaar blijft. Bij het verschijnen van de plek moet er onmiddellijk antibiotica worden genomen, zonder te wachten op uitslagen van testen. Er moet niet onnodig tijd worden verspild. Maak een foto en noteer de datum van de foto. Omcirkel de plek met een balpen en neem een paar dagen later weer een foto, zodat het groter worden ervan. Hou ook van evt. andere symptomen de data bij.
Fase 2: een paar weken tot maanden na de tekenbeet kunnen aandoeningen aan het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart ontstaan: pijn in de armen of benen, hoofdpijn, dubbel zien.
Fase 3: de neurologische verschijnselen en gewrichtsklachten worden chronisch.
Het is belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Hoe korter de teek de kans krijgt zich vol te zuigen, hoe kleiner de besmettingskans. Bij verwijdering binnen 24 uur is de kans op besmetting vrijwel uitgesloten. Bij verkeerd verwijderen van de teek kan hij zijn maaginhoud loslaten inclusief schadelijke bacteriën en virussen. Gebruik hiervoor alleen maar een tekentang. Probeer de kop van de teek vast te pakken, zo is de kans groot dat je de teek in zijn geheel verwijderd. En dat is noodzakelijk. Ga dus niet hard trekken. Pak met de tang de teek in zijn nek vast en draai voorzichtig, na enige tijd laat de teek vanzelf los. Ontsmet de plek met jodium of alcohol.
Praktische tips
Blijf altijd op de wandelpaden; loop vooral niet door struikgewas en hoog gras. De volgende tip is voor hardlopers niet handig maar ik noem het toch even. Draag goed sluitende kleding en liever geen korte broek en t-shirt. Ik ga ervan uit dat je niet door de struiken gaat kruipen dus in principe gewoon op de paden lekker in je loopkleding. Controleer jezelf op teken,de teek heeft een voorkeur voor warme, vochtige plekjes. De teek nestelt zich dan ook vaak in huidplooien, zoals oksels, liezen, bilnaad en knieholten, of achter het oor, in de hals en nek. Maar een teek kan ook gewoon op een been, arm, of de romp, zitten.
De eikenprocessierups
De eikenprocessierups vormt sinds een aantal jaren een iedere zomer terugkerende plaag in sommige delen van België en Nederland. De rups is de larve van de eikenprocessierups vlinder, een nachtvlinder die in bijna heel Europa voorkomt. Deze vlinder legt haar eitjes in de toppen van eikenbomen, waar de eitjes overwinteren. Eind april, begin mei worden de rupsen geboren. Na een aantal vervellingen zijn ze volgroeid. Na de derde vervelling, meestal tussen half mei en eind juni, krijgen de rupsen brandharen . Het zijn deze brandharen die ernstige klachten bij de mens veroorzaken. Deze brandharen dienen als natuurlijk afweermechanisme tegen vogels en kleine knaagdieren. Bij de minste aanraking breekt de tip van het brandhaar af, en wordt een proteïnecocktail vrijgegeven die in het lichaam van het slachtoffer histamine vrijstelt, waardoor allergische reacties kunnen ontstaan. Vanwege de kleine afmetingen kunnen de brandharen gemakkelijk via de wind verspreid worden. Er hoeft dus geen rechtstreeks contact geweest te zijn met de rupsen. Hierdoor verhoogt niet alleen de kans op blootstelling, maar kunnen de brandharen ook ingeademd worden en de luchtwegen aantasten. De meest ernstige symptomen doen zich trouwens voor op winderige dagen. Brandharen kunnen, nadat de rups ze heeft afgestoten, nog zes jaar klachten veroorzaken, dus óók wanneer er geen rupsen te zien zijn, kunnen er toch brandharen aanwezig zijn.
Symptomen Eikenprocessierups
Ben je in aanraking gekomen met de eikenprocessierups, dan kunnen de volgende klachten optreden:
Huid
Na contact met de brandharen treedt vrijwel onmiddellijk een hevige jeuk op in de nek, armen, benen. Na een half tot twee uur ontstaat roodheid en huiduitslag in de vorm van bultjes of blaasjes, die na enkele dagen tot weken verdwijnen.
Ogen
Naast een zeer pijnlijke irritatie, kan ook ontsteking van het bindvlies van de ogen optreden. In zeldzame gevallen kunnen de brandharen het oog binnendringen en daar een chronische oogontsteking met een soort knobbelvorming teweegbrengen. Enkel met een operatieve ingreep kunnen de haartjes dan nog verwijderd worden.
Luchtwegen
De brandharen kunnen worden ingeademd, en in het ademhalingsstelsel irritatie veroorzaken. Dit kan leiden tot slikstoornissen, ontsteking van de neusslijmvliezen en ademhaling stoornissen. Omdat ze zo klein zijn zouden ze kunnen binnendringen tot in de kleinste luchtwegen en een astmatische bronchitis met een piepende ademhaling kunnen veroorzaken.
Allergische reactie
In zeldzame gevallen kan een (pseudo-)allergische reactie optreden met hevige jeuk en huiduitslag. Er zijn ook gevallen beschreven van mensen die na herhaaldelijke blootstelling aan processierupsen een levensbedreigende anafylactische shock krijgen.
In zeldzame gevallen kunnen algemene verschijnselen ontstaan: braken, duizeligheid, koorts en algehele malaise.
Behandeling Eikenprocessierups
Voorkom krabben of wrijven, dit bevordert de verspreiding van de brandharen en maakt de klachten erger. Onmiddellijk spoelen onder stromend water en/of wassen met water en zeep van de aangetaste plekken van de huid om mogelijk aanwezige brandharen te verwijderen.
Drogen van aangetaste plekken zonder deze aan te raken, bijvoorbeeld met een haardroger. Vergeet niet om ook uw kleding goed te wassen en uit te spoelen. Geïrriteerde ogen moeten zorgvuldig worden uitgespoeld. Bij aanhoudende of ernstige klachten kan aangepaste medicatie nodig zijn. Raadpleeg direct je huisarts als je klachten niet afnemen en erger worden
Wespen en muggen
Wespen en muggen worden aangetrokken door zweet en de zoete luchtjes van zonnecrèmes en parfum. Vermijd deze geurtjes dus zoveel mogelijk!
Wespen steken als ze zich bedreigd voelen. Bij een dergelijke steek spuit een wesp kleine hoeveelheden gif in zijn slachtoffer. Dit gif bevat lokstoffen waardoor andere wespen, die eventueel in de buurt zijn, aangetrokken kunnen worden. Door de steek ontstaat een scherpe, brandende pijn. Vrijwel direct ontstaan roodheid en zwelling van de huid die in de minuten na de steek verder toenemen. Na enkele uren neemt de zwelling weer af en de afwijking verdwijnt volledig. Koel de plek en krab of wrijf niet. Bij steken in de mond, keelholte of bij uitgebreide huidreacties en een snelle pols, ga direct naar de eerste hulp.
Alleen de vrouwtjesmuggen steken, of eigenlijk: ze bijten, want ze hebben geen angel. Ze hebben bloed nodig om hun eitjes te kunnen leggen. Muggenbulten en jeuk ontstaan door het ‘speeksel’ dat de mug bij het steken naar binnen ‘spuugt.’ Het menselijk lichaam reageert door antistoffen (histamine) aan te maken. Een gewone muggenbeet ziet er uit als een klein rood bultje op de huid en jeukt intens. Het bultje verdwijnt vaak al snel, soms zelfs na enkele uren; de jeuk duurt echter nog heel wat langer. Doordat sommige mensen zich blijvend krabben aan een muggenbeet, wordt deze telkens opnieuw geactiveerd en kan ze zelfs de huid infecteren. Niet krabben dus.
Toch mogen deze kriebelbeestjes de pret niet drukken ,let wel goed op als je gaat sporten in de natuur.
Geniet van de natuur en sport ze!
Gezonde Groeten,
