De laatste tijd wordt er veel geschreven over hormonen. Hormonen zijn stoffen die door het lichaam worden aangemaakt om verschillende biochemische processen en functies in het lichaam te kunnen regelen. Hormonen komen van nature voor in voedingsmiddelen die afkomstig zijn van een dier, zoals melk, eieren en vlees. Steeds vaker hebben mannen en vrouwen last van gezondheidsklachten zoals migraine, hoofdpijn, menstruatiepijn, Premenstrueel Syndroom (PMS) klachten, depressieve klachten, transpiratie, etc. Veel van deze klachten komen door een disbalans in de hormoonhuishouding en het is grotendeels voeding gerelateerd. Over het onderwerp hormonen kan ik wel 2 tot 3 boeken wijden, maar vandaag wil ik mij richten op 1 ziektebeeld dat de afgelopen jaren veel voorkomt onder vrouwen, namelijk: Premenstrueel Syndroom (PMS).
Wat voor soort hormonen bestaan er?
Progesteron
Hormonen worden geproduceerd in de bijnier door middel van progesteron. Progesteron is een geslachtshormoon dat wordt geproduceerd in de ovaria. In de bijnier kan progesteron omgezet worden in andere hormonen zoals testosteron en cortisol.
Progesteron, oftewel het ‘zwangerschapshormoon’, speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus. Het hormoon stimuleert verschillende processen in het lichaam, waaronder dus de voortplanting. Daarnaast is progesteron betrokken bij de embryo-ontwikkeling, stabiliseert het de bloedsuikerwaarden, bevordert het de vetverbranding, verhoogt het je libido en werkt het als een antidepressivum. In tijden van stress, moet het lichaam veel cortisol produceren. Progesteron, de voorloper van cortisol, wordt hiervoor gebruikt. Dit gaat ten koste van de hoeveelheid progesteron die nodig is voor de vruchtbaarheidscyclus.
Symptomen van een laag progesteron
- Premenstrueel syndroom (PMS);
- Agitatie (rusteloosheid);
- Hoofdpijn;
- Pijnlijke, gezwollen borsten;
- Onregelmatige menstruatie;
- Lichte slaap -vocht vasthouden;
- Restless legs;
- Onvruchtbaarheid.
Dus wat kan je doen bij een gebrek aan progesteron?
Ten eerste, mijd de consumptie van cafeïne: cafeïne uit koffie verhoogt de cortisolproductie. Daarnaast zou Vitex Agnus Castus de gevoeligheid van de progesteronreceptor kunnen verhogen. Als laatste bestaat er een plant Rhodiola rosea die de aanmaak van cortisol kan bevorderen. Bovendien vermindert het de effecten van stress en kan het een positieve bijdrage leveren aan klachten die optreden bij PMS.
Oestrogeen
Het tweede hormoon dat we hier aanstippen is Oestrogeen. Dit hormoon behoort tot de groep van de steroidhormonen. Evenzeer speelt het een belangrijke rol bij de voortplanting en de regulatie van de menstruele cyclus. We hebben oestrogeen nodig voor het reguleren van onze bloeddruk, het optimaliseren van de lipidenwaarden, voor de opbouw van botten, een gezonde huid en voor de vochthuishouding. Ook een disbalans van de oestrogeenconcentratie komt frequent voor. Mogelijke oorzaken voor een verstoorde oestrogeenconcentratie is overgewicht, blootstelling aan hormoon verstorende stoffen (xeno oestrogenen) en stress. Ook de omzetting in het lichaam kan verkeerd gaan, waardoor de lever niet in staat is de oestrogenen om te zetten. Daarnaast kan een voeding rijk aan verzadigde vetten (vet vleeswaren, koek, gebak, chips, ijs) zorgen voor een hoog oestrogeengehalte.
Symptomen van een hoog oestrogeengehalte
- Vocht vasthouden;
- Heftige menstruatie;
- Gevoelige borsten;
- Premenstrueel Syndroom (PMS);
- Depressieve klachten;
- Menstruele migraine;
- Brain fog;
- Slapeloosheid
- Rode gloed op de wangen;
- Snelle toename in gewicht.
Maar wat kan je doen bij een overmaat aan oestrogenen?
Wederom, mijd de consumptie van alcohol en koffie, dit ondersteunt de lever in de afbraak van oestrogenen. Mijd de blootstelling aan xeno oestrogenen. Maar ook het verminderen van de inname van geraffineerde koolhydraten (wit brood, witte pasta, koek, snoep, etc) doet zijn werk. Net als het verminderen van de inname van rood vlees en zuivel. Daarnaast kan het eten van pruimen de stofwisseling van oestrogenen beïnvloeden. Verhoog de inname van vezels. En niettemin: beweeg voldoende en gebruik body mind techineken: dit vermindert het effect van stress op het lichaam.
Echter, het lichaam kan ook een gebrek aan oestrogeen hebben. Aan het einde van de vruchtbare periode van een vrouw gaan de ovaria minder oestrogenen produceren en komen vrouwen in de perimenopauze. Een te laag vetpercentage, eetstoornissen zoals anorexia nervosa, of extreem sporten kunnen dit veroorzaken.
Symptomen van een gebrek aan oestrogeen zijn
- Slecht geheugen;
- Rimpels;
- Opvliegers;
- Nachtelijke transpiratie;
- Depressieve klachten;
- Pijnlijke gewrichten;
- Vaginale droogte;
- Verminderd libido.
Dus wat kan je doen bij een te laag oestrogeen?
Onder anderen door het eten van sojabonen: deze bevatten natuurlijke oestrogenen (fyto oestrogenen). Ginesteine uit soja vermindert overgangsklachten die gerelateerd zijn aan een gebrek aan oestrogenen. Daarnaast, verminder de inname van glutenhoudende producte. Als laatste: gebruik lijnzaad, dit bevat lignanen, die behoren tot de groep van fyto oestrogenen.
Testosteron
Ten slotte is er het hormoon testosteron. Testosteron behoort tot de groep van androgenen, is een steroide hormoon dat door de bijnieren, de geslachtsklieren, vetweefsel en de huid wordt aangemaakt uit cholesterol.
Op dezelfde wijze is het belangrijk voor de opbouw van spieren en botten, de regulatie van het immuunsysteem en is het van belang voor het libido. Zo zijn er de volgende symptomen te herkennen bij een te hoog testosteron.
Symptomen bij een te hoog testosteron
- Overbeharing;
- Vette huid en vet haar;
- Acne;
- Verkleuring van de huid;
- Depressieve klachten;
- Angsten;
- Onvruchtbaarheid;
- Polycysteus ovarium syndroom (PCOS).
Wat kan je doen bij een te hoog testosteron?
In de eerste plaats een koolhydraatarm en eiwitrijk dieet. Er is een duidelijke relatie tussen insuline en de aanmaak van androgeenproductie. Ten tweede, vermijd het gebruik van zuivelproducten en eieren. Deze verhogen de productie van een enzym (MMK) dat ontstekingsreacties activeert. Als gevolg hiervan kunnen ontstekingsreacties ontstaan, deze zorgen voor de aanmaak van androgenen en stimuleren het ontstaan van acne.
Premenstrueel syndroom
Zoals gezegd is het premenstrueel syndroom (PMS) een syndroom waar vandaag de dag veel vrouwen last van hebben. Voorbeelden van fysieke klachten zijn: hoofdpijn, buikpijn, gevoelige borsten of stemmingswisselingen. De ernst van de klachten varieert per individu. De klachten beginnen over het algemeen 1 a 2 weken voor de menstruatie, ze nemen af zodra de menstruatie doorzet.
Hoewel PMS vaak ontstaat na het dertigste levensjaar en na het krijgen van kinderen, kunnen de klachten met de leeftijd toenemen. Na de overgang verdwijnen de klachten.
PMS & Hormonen
Kortom, het hormoon progesteron speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van PMS. Zodoende zijn vrouwen met PMS gevoeliger voor het hormoon progesteron. Tevens zijn een groot deel van de lichamelijke klachten die ontstaan het gevolg van progesteron: gespannen borsten, opgezette buik, vasthouden van vocht. Dus het is de oorzaak voor het ontstaan van deze klachten, doordat progesteron zorgt voor een lagere productie van serotonine. Ofwel een stof dat voor komt in de hersenen. Bovendien schijnt het dat vrouwen met PMS minder serotonine aanmaken na de eisprong. Als gevolg van de lagere productie serotonine, kunnen er stemmingswisselingen en depressies ontstaan.
Behandelplan bij PMS
Al met al kan PMS behandeld worden door het gebruik van suppletie. Door middel van de volgende supplementen kunnen klachten verminderd worden.
Calcium
Zodoende speelt Calcium een belangrijke rol bij de spiercontractie en de impulsgeleiding van hormonen. Daarmee zorgt suppletie van calcium dat de klachten na de eisprong verminderen.
Magnesium
Ook suppletie van magnesium in combinatie met vitamine B6 kan vocht vasthouden verminderen. Daarnaast helpt magnesium om PMS-gerelateerde gevoelens van angst, neerslachtigheid en prikkelbaarheid te verminderen.
Monnikspeper (Vitex agnus)-extract
Kan PMS-periode helpen verkorten. Helpt ernst van symptomen verminderen.
Teunisbloem (Oenothera-biennis)-olie
Helpt cyclus gerelateerde pijnlijke borsten te verminderen.
Japanse tempelboom (Gingko biloba)-extract
Helpt cyclus gerelateerde pijnlijke borsten te verminderen.
Groetjes,
Geraadpleegde bronnen:
- Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. Premenstrueel Syndroom. Geraadpleegd op 10-7-2017. http://www.nvog.nl/Sites/Files/0000004489_Premenstrueel%20syndroom.pdf;
- Canning S et al. Dietary supplements and herbal remedies for premenstrual syndrome (PMS): A systematic research review of the evidence for their efficacy. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 2006. 24(4): p. 363-378;
- Bendich A. The potential for dietary supplements to reduce premenstrual syndrome (PMS) symptoms. J Am Coll Nutr, 2000. 19(1): p. 3-12;
- Khajehei M et al. Effect of treatment with dydrogesterone or calcium plus vitamin D on the severity of premenstrual syndrome. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 2009. 105(2): p. 158-161;
- Ghanbari Z et al. Effects of Calcium Supplement Therapy in Women with Premenstrual Syndrome. Taiwanese Journal of Obstetrics and Gynecology, 2009. 48(2): p. 124-129;
- Kashanian, M., R. Mazinani, and S. Jalalmanesh, Pyridoxine (vitamin B6) therapy for premenstrual syndrome. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 2007. 96(1): p. 43-44;
- Walker AF et al. Magnesium supplementation alleviates premenstrual symptoms of fluid retention. J Womens Health, 1998. 7(9): p. 1157-65.
