informatie over nierfalen of nierinsufficiëntie
Nierfalen of nierinsufficiëntie is de situatie die ontstaat als de nieren niet meer of nauwelijks meer werken. Dit heeft gevolgen voor vrijwel alle functies die normaal door een gezonde nier werden geregeld, zoals urineproductie, zuivering van het bloed van afvalstoffen van het metabolisme (onder andere ureum), het zuur-base evenwicht van het lichaam, de hormonale regulering van de bloeddruk, de hoeveelheid water in het lichaam, de concentratie van allerlei elektrolyten in het bloed en de vorming van rode bloedcellen.
Wat gebeurt er precies bij nierinsufficiëntie?
De concentratie van stikstofverbindingen en afvalstoffen zoals ureum en kreatinine in het bloed gaat omhoog. Een oud medisch woord hiervoor is azotemie. Ook natrium en kalium kunnen niet voldoende worden uitgescheiden. De vochtbalans komt in gevaar: gedronken vocht kan niet gemakkelijk worden uitgescheiden. Het lichaam verzuurt doordat er geen zuur meer kan worden weggewerkt met de urine. De fosfaatbalans raakt van slag. Er ontstaat vaak anemie door gebrek aan epo, het hormoon dat de vorming van rode bloedcellen stimuleert. De bloeddruk stijgt onder andere door overvulling van de vaten. Daarnaast verliest het lichaam waardevolle stoffen, zoals eiwit, omdat de nieren deze niet meer kunnen vasthouden (resorberen). De hoeveelheid eiwit die dan wordt uitgescheiden met de urine, heet de eiwitklaring en is een maat voor de ernst van de nierinsufficiëntie.
De gezonde nieren
De nieren zijn 2 boonvormige organen. Ze liggen achter en bovenin de buikholte, ter hoogte van de lendenstreek, links en rechts van het wervelkolom. De rechter nier ligt lager dan de linker nier, omdat het onder de lever ligt. De nieren zijn roodbruin van kleur en liggen ingebed in een dikke vetmassa, die ze ook nog op hun plek houdt. Op de nieren liggen de bijnieren. De bijnieren hebben niks te maken met de nieren als zodanig. Het zijn klieren die hormonen afgeven. De nieren ontvangen zuurstofrijk bloed via de nierslagader. Deze komt rechtstreeks uit de grote lichaamsslagader. Zuurstofarm bloed verlaat de nier via de nierader. Deze mond direct uit in de onderste holle ader.
Nierkanaaltjes
Het nierweefsel is opgebouwd uit zogenaamde nierkanaaltjes. Deze kanaaltjes worden ook wel nefronen genoemd. Het zijn er ongeveer 1 miljoen per nier. In de nefronen wordt de functie van de nieren uitgevoerd. Hier wordt de samenstelling van de lichaamsvloeistoffen geregeld.
Functies van de Nieren
De grote hoeveelheid bloed die de nieren krijgen (1 liter per minuut), is noodzakelijk voor de functie van de nieren: het regelen van de samenstelling van de lichaamsvloeistoffen. Deze taak is te verdelen in het regelen van:
- De hoeveelheid water die in de urine komt (wateruitscheiding)
- De hoeveelheid zouten die in de urine komt (zoutuitscheiding)
- De uitscheiding in de urine van stoffen die de zuurgraad bepalen
- Het uitscheiden van schadelijke stoffen in de urine
In de nierkanaaltjes voltrekt zich een aantal processen om dit te regelen. Het zijn achtereenvolgens:
- Ultrafiltratie: het proces in de glomerulus(1) waarbij vloeistof uit de bloedbaan wordt geperst en wordt opgeslagen als voorurine.
- Terugresorptie: het weer opnemen van stoffen, die nodig zijn voor het lichaam, uit de voorurine.
- Excretie: uitscheiding van urine.
Verschijnselen van nierinsufficiëntie
- Vermoeidheid of krachtverlies
- Gebrek aan eetlust
- Slechte smaak in de mond
- Braken, misselijkheid
- Gewichtsverlies
- Slaapproblemen
- Jeuk
- Spierkrampen
- Donkere verkleuring van de huid
- Moeilijkheden bij het ademen
- Gezwollen handen en voeten (oedeem)
- Hogere gevoeligheid voor infecties
Complicaties
- Hypertensie
- Zware vermoeidheid
- Algeheel malaisegevoel
- Geheugenstoornissen
- Misselijkheid
- Eetlustverlies
- Spierkrampen
- Jeuk
- Droge huid
- Verhoogd risico op hart- en vaatziekten: angina pectoris, hartinfarct en Cerebrovasculair accident (CVA)
- Waterretentie met gevaar voor oedemen en hartdecompensatie
- Bloedarmoede, verhoogde bloedingsneiging
- Verminderde weerstand tegen infecties
- Verstoorde botstofwisseling (osteoporose)
- Stoornissen van het zenuwstelsel: polyneuropathie van de onderste ledematen
- Bij mannen: impotentie, libidoverlies
- Bij vrouwen: onvruchtbaarheid, amenorrhoe (wegvallen van de menstruatie) en libidoverlies
Voedingsvoorlichting (2)
Mensen met nierziekten moeten extra gezond leven en eten. De therapie bestaat uit medicatie in combinatie met een dieet. Dat is in de meeste gevallen eiwitbeperkt.
Eiwitbeperkte voeding beperkt de aanmaak van afvalstoffen, waardoor klachten afnemen. Bovendien kan een goed dieet de achteruitgang van de nieren vertragen. De diëtist maakt een dieet op die echt bij jouw situatie past. Er wordt dan rekening gehouden met de hoeveelheid eiwit, natrium, kalium, fosfaat en water.
Gezonde Groeten,
bronnen:
