Wat is coeliakie?
Coeliakie is een aangeboren, chronische darmaandoening. Het is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat je lichaam antistoffen maakt tegen je eigen weefsels. Coeliakie komt voor in relatie met andere auto-immuunziekten, zoals suikerziekte type 1 en schildklierafwijkingen en lactose-intolerantie hoewel dit geen auto-immuunziekte is. Dat geldt ook voor botontkalking. Coeliakie komt meer voor bij mensen met het syndroom van Down, het syndroom van Turner en het syndroom van Williams. Coeliakie wordt uitgesproken als seuliakíe.
Coeliakie en Gluten
Bij mensen met coeliakie gaan de darmvlokken kapot als deze regelmatig met gluten in aanraking komen. Hoe krijg je die gluten naar binnen? Gluten komt voor in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. In onze dagelijkse voeding zit heel veel tarwe. Ons ontbijt is vaak genoeg een bruine boterham met kaas. ’s Avonds eten we schnitzels of vissticks waar een gepaneerd laagje omheen zit dat gemaakt is van tarwe of een bordje pasta. Tussendoor eten we snoep, koekjes, croissantjes, een ijsje of zelfs een biertje op het terras. In al deze middelen zitten gluten. Dit veroorzaakt verschillende buikklachten. Op den duur kan de darmwand door contact met gluten ernstig beschadigd raken en zijn er geen darmvlokken meer over. Het oppervlak van de dunne darm wordt dan glad en te klein. Hierdoor kan de voedingsstofwisseling minder goed geschieden. Hierdoor krijg je dan een tekort aan vitaminen en mineralen. Er kan ook gewichtsverlies voorkomen. Zo ontstaan allerlei klachten in het lichaam.
Intolerantie of Allergie?
Gluten intolerantie is een ander woord voor coeliakie. Een intolerantie verschilt wel wat van een allergie. Bij een allergie komt het lichamelijke immuunsysteem in actie. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen allerlei infecties en gevaren van buitenaf. Bij een allergie herkent het lichaam een bepaalde stof als ‘vreemd’. Zeer kleine hoeveelheden van die stof kunnen al een reactie veroorzaken. Het gevolg van die reactie is dat het lichaam stoffen gaat aanmaken om het ‘vreemde’ stofje op te ruimen. Tijdens het opruimen komt histamine vrij. Histamine is het stofje dat allerlei allergische reacties teweeg brengt. Een andere benaming voor voedselallergie is een allergische voedselovergevoeligheid.
Het tegenovergestelde van een allergische voedselovergevoeligheid is een niet-allergische voedselovergevoeligheid. Dit wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. Een intolerantie is in tegenstelling tot een allergie in principe niet levensbedreigend. Een ander verschil is dat bij een intolerantie het immuunsysteem buiten beschouwing blijft. Desondanks kan een bepaald voedingsmiddel wel een reactie veroorzaken. De reactie treedt echter alleen op bij bepaalde hoeveelheden van een voedingsmiddel of voedingsstof.
Coeliakie symptomen op een rijtje
Zoals elke andere ziekte heeft ook coeliakie zijn symptomen of te wel klachten. De coeliakie symptomen zijn bij kinderen:
- Stinkend, vettig en schuimende ontlasting bij baby’s en wel meerdere malen per dag
- Opgezette buik
- Weinig eetlust
- Overgeven
- Ondergewicht
- Groeistoornissen
- Dunne ledematen
- Diarree
- Obstipatie (soms)
- Groeiachterstand
- Vertraagde puberteit
- Vertraagde ontwikkeling van het tandglazuur
Bij volwassenen:
- Diarree
- Gewichtsverlies
- Bloedarmoede
- Moeheid
- Humeurigheid
- Botpijn
- Stoornissen in de menstruatie
- Afwijkingen in de mondslijmvlies
- Algehele malaise
- Dunne darmafwijkingen
- Spierverzwakking
- Zenuwaandoeningen
- Lusteloosheid
Coeliakie medicatie?
Coeliakie heeft echter (nog) geen medicatie. Het beste is om zover mogelijk te blijven van gluten. Na twee weken zijn de symptomen wel weg. De kunst is om het dan ook zo te houden! Er is dan sprake van een glutenvrijdieet. Dit kan je wel samenstellen met je diëtist. Je kan ook speciaal glutenvrije producten kopen om toch nog ‘alles’ te kunnen eten.
Naast het vermijden van gluten kan je vitaminen-, kalk- en ijzersupplementen slikken, om een gebrek eraan tegen te gaan en om ervoor te zorgen dat je er genoeg van binnenkrijgt, terwijl de darmwand zich herstelt.
Verder is het ook goed om bepaalde vaccinaties te ondergaan, omdat sommige mensen met coeliakie ook een slecht werkende milt hebben, waardoor ze gevoeliger zijn voor infecties.
