Veel van onze producten worden verpakt in plastic. Plastic is goedkoop, niet zwaar en houdt voedsel langer vers. Prettig toch zou je denken? Helaas, plastic is een gevaar voor milieu, mens en dier. Plastic verteert niet, blijft dus lang op straat liggen of zakt naar de bodem van de zee, waar het door de zeedieren gegeten wordt en het ten slotte weer in ons lichaam terecht komt. Onlangs heeft een Amerikaanse onderzoeksinstelling, na jarenlang onderzoek, een berekening gemaakt dat er per inwoner 700 stukjes plastic drijven in de oceanen. Het werkelijke aantal stukjes plastic per persoon in de oceanen is nog veel groter omdat veel plastic in het water zweeft of naar de bodem is gezonken.
Vooral die dunne tasje die je overal bij krijgt en waar je je groenten in stopt in de supermarkt, op de markt of bij de groenteboer, zijn vlinderlicht en deze waaien makkelijk de natuur of het water in. Ik neem al jaren m’n eigen stoffen of nylon tasjes mee van huis en moet elke keer weer tegen de verkopers zeggen dat ik geen tasje nodig heb. Ook op de biologische boerenmarkten wordt alles in plastic tasjes gedaan (terwijl die mensen zich meestal bewuster zijn van de natuur dan bij reguliere winkels) en ik heb soms echt strijd als ik zeg dat ik die niet wil hebben. Of als het dan toch verpakt moet worden (zoals sla) dat ik het liever in een papieren zak wil hebben. Gelukkig wordt het vanaf 1 januari 2016 verboden om door de winkeliers en marktkooplui gratis plastic tasjes mee te geven aan hun klanten.
Dat er zoveel plastic in onze oceanen terecht komt is een wereldwijd probleem en wordt ook wel de “plastic soep” genoemd. Deze soep is erg moeilijk om op te ruimen. Het is niet zo moeilijk om de grote stukken uit het water te halen, maar wel om de kleinere deeltjes eruit te halen, want dan zou je het water moeten zeven en daarmee zou ook het plankton uit het water gezeefd worden. Het is dus belangrijk dat we niet alleen moeten stoppen met het gooien van onze afval op straat en het verpakken van onze producten in plastic, maar ook dat er gezocht wordt naar alternatieven.
Papieren zakken zijn veel beter voor onze gezondheid en die van de dieren. Bij veel biologische winkels en groenteboeren liggen er naast de gewone plasticzakken ook papieren zakken om je groente en fruit in te stoppen. Bij bewust gebruik zijn deze zakken makkelijk te hergebruiken.
Zijn biologisch afbreekbare tasjes dan de oplossing?
Sommige winkels bieden hun klanten tasjes aan van biologisch afbreekbare materialen. Deze tasjes zijn gemaakt van natuurlijke polymeren uit aardappels, rietsuiker en mais. Dit is veel beter voor onze gezondheid en die van de dieren. Het nadeel is dat deze materialen ook al gebruikt worden voor onze voeding. Een beter alternatief als het gaat om onze gezondheid en die van de dieren zou dan zijn dat er plastic gemaakt wordt van bijvoorbeeld aardappelschillen. Deze worden niet meer gebruikt voor onze voeding en zijn overbodig geworden.
Zijn deze alternatieven ook goed voor het milieu?
De productie van papier kost veel energie, zelfs meer dan de productie van plastic. Bovendien kost papier veel gebruik van het land, door de bomen die nodig zijn om papier van te maken.
Tasjes maken van biologisch afbreekbaar materiaal kost veel energie, tijd en geld en hebben bovendien een aantal jaar nodig om volledig afgebroken te worden.
Plastic in onze producten
Niet al het plastic kun je met het blote oog zien. Er zijn plasticdelen die niet duidelijk zichtbaar zijn. Hierbij kun je denken aan plasticdelen die verborgen zitten in cosmetica producten als tandpasta, shampoo, scrub crèmes. Ook in sommige voedingsmiddelen zit plastic verborgen. Denk hierbij aan koffiecreamers, melkpoeders, time-released voedingssupplementen (deze hebben een kunststof coating) enz.
Plastic en onze gezondheid
Veel van onze etenswaren zijn ook verpakt in plastic. Olie bijvoorbeeld. Oliehoudende producten (ook mayonaise) trekken makkelijk plastic aan en de schadelijke stoffen verdwijnen hierbij dus gewoon in je lichaam. Maar ook groenten, vlees, vis en fruit zit verpakt in plastic waarvan de gifstoffen in het eten kunnen lekken. Het wordt helemaal een probleem wanneer het plastic verwarmd wordt. Denk bijvoorbeeld aan de plastic bakjes voor in de magnetron (oh zo makkelijk), het bekertje uit de koffieautomaat op je werk (oh zo lekker) of de plastic bakken waarin je eten wordt gestopt als je je eten haalt bij een afhaalrestaurant.
Plastic kan stoffen bevatten die zijn kankerverwekkend. Deze stoffen kunnen de werking van o.a. oestrogene hormonen in mannen- en vrouwenlichamen imiteren, waardoor er een hormonale disbalans kan ontstaan, met alle gevolgen van dien. Voor ons gewicht is plastic ook geen fijne bijkomstigheid, omdat het je stofwisseling kan vertragen. Dit kan ervoor zorgen dat je niet meer afvalt of snel aankomt. Bovendien kan het ontstekingen in de hand werken waar je ook niet op zit te wachten. De nieren en lever kunnen niets met plastic, waardoor het niet of nauwelijks weggevoerd wordt. Als je een goede darmwerking hebt, dan mag je hopen dat deze het werk doen en je het plastic weer uitpoept.
Verschillende soorten plastic
Gelukkig is niet al het plastic even slecht voor onze gezondheid. Verschillende soorten plastic worden aangeduid met de volgende codes.
De codes kun je meestal onderop de producten of verpakking vinden, deze worden aangeduid met een driehoek.
Code 1 – PET(polyethyleentereftalaat) – zoveel mogelijk vermijden
Hierbij kun je denken aan de plastic water-, frisdrank- en olieflessen. Er wordt gezegd dat deze redelijk veilig zijn bij eenmalig gebruik. Bij hergebruik leveren deze flessen grote schade op, maar ook bij schade aan de fles en blootstelling aan de zon kunnen ze erg schadelijk zijn. Uit onderzoek is gebleken dat de flessen DEHP lekken wanneer ze niet meer in goede staat zijn. DEHP is waarschijnlijk kankerverwekkend. Bovendien kunnen ze ook andere hormoonverstorende stoffen gaan lekken.
Code 2 – HDPE (high density polyethyleen) – veilig
Dit is een dikkere, ondoorzichtige plasticsoort waar bijvoorbeeld speelgoed en flessen shampoo of douchegel van worden gemaakt. Het is veilig voor onze gezondheid en beter voor het milieu, omdat het hergebruikt kan worden en makkelijk te recyclen is.
Code 3 – PVC (polyvinylchloride) – vermijden
Van dit type plastic worden er producten gemaakt als zwembandjes, douchegordijnen, matrasbeschermers, slabbetjes enz. PVC is een van de meest gebruikte en meest schadelijke plasticsoort. Bij het maken van PVC komt er dioxine vrij. Dit is waarschijnlijk kankerverwekkend en deze stof hoopt zich op in het milieu, mens en dier. Bovendien maakt men hierbij vaak gebruik van verschillende weekmakers om het PVC bruikbaar te maken voor de verschillende doeleinden en toepassingen. Deze weekmakers zijn ook erg schadelijk.
Code 4 – LDPE (lage dichtheid polyethyleen) – veilig
Dit wordt gebruikt voor de zachtere plastic soorten als, knijpflessen, boodschappentasjes, stomerij hoezen. Dit type plastic is veilig voor onze gezondheid en beter voor het milieu, omdat het hergebruikt kan worden en ook makkelijk te recyclen is.
Code 5 – PP (Polypropeen) – veilig<
Code 6 – PS (Polystyrene) – vermijden
Dit wordt gebruikt voor de hardere plasticsoorten als CD hoesjes, wegwerpservies (koffiebekers die uit de automaat komen) en wegwerpbestek. Veel kinderserviezen zijn ook gemaakt van dit plasticsoort. Schuimplastic is ook gemaakt van PS. In dat geval is PS dan met koolzuurgas gemengd. Dit is zeer schadelijk en het kan styreen lekken, wat neurologische schade en andere gezondheidseffecten tot gevolg heeft.
Code 7 – PC (polycarbonaat) – ?
Deze code is erg onduidelijk. In deze groep behoort het plastic met de zeer schadelijke stof polycarbonaat (deze lekt BPA in voeding), maar tot deze groep behoren ook de nieuwe soorten biologisch afbreekbaar plastic van bijvoorbeeld mais, aardappel en rijstzetmeel, die niet schadelijk voor de mens is. Verder behoren tot deze groep ook sommige andere plastic soorten die wel onschadelijk zijn.Het beste kun je alle producten die verpakt zijn in plastic met deze code vermijden, behalve als je echt zeker weet dat het gaat om het nieuwe en/of veilige plasticsoort.
Dit wordt vaak in fabrieken gebruikt bij chemische processen omdat het niet wordt aangetast door chemische stoffen en hoge temperaturen.
Veel producten hebben echter geen code. Deze producten kun je beter vermijden, behalve als je zeker weet waar het van gemaakt is. Bij onduidelijkheden bel ik altijd de fabrikant of leverancier op om te achterhalen waar het product van is gemaakt.
Pas ook op met de term BPA free!
BPA (Bisfenol A) is een chemische stof die gebruikt wordt om plastic mee te maken. Het wordt o.a. gebruikt in hard plastic bv plasticflessen (Polycarbonaat, nr. 7). Ook de dunne plastic laag in de binnenkant van blikjes kan BPA bevatten. BPA is een weekmaker en zit vol met hormoon verstorende stoffen. Als er echter geen BPA in een product wordt gedaan dan kan het ook zijn dat ze er iets voor in de plaats doen wat minstens even schadelijk is, of nog schadelijker. Denk hierbij aan andere weekmakers als BPS BPB, BPE, BPF, BPS en HHP.
Tips voor een beter milieu
Als je goed wilt zorgen voor het milieu, jezelf en de dieren, dan doe je er goed aan om plastic zoveel mogelijk te mijden. Probeer zoveel mogelijk oplossingen te vinden die duurzaam zijn en ook lang meegaan. Hieronder een aantal tips die beter zijn voor mens, dier en milieu.
⦁ neem je eigen stenen beker mee en zet deze onder het koffiezetautomaat op je werk. Als dat niet kan kun je altijd je eigen thermoskan met koffie maken en dit meenemen naar je werk. Pas ook op met papieren koffie- of theebekers: deze zijn vastgelijmd met schadelijke stoffen.
⦁ vermijd plastic waterflesjes en koop een glazen fles, een RVS fles of een plastic fles die gemaakt is van gerecycled en veilig plastic. Als je toch een keer gebruik maakt van een plastic waterflesje bijvoorbeeld, gooi deze dan meteen weg als deze leeg is.
⦁ in plaats van plastic bewaarbakjes voor voedsel kun je nu ook glazen bewaarbakjes of RVS bewaarbakjes kopen.
⦁ neem je eigen (glazen of RVS) bakjes mee als je eten gaat afhalen.
⦁ bewaar nooit warm eten in plastic bakjes, maar laat dit eerst goed afkoelen.
⦁ neem bij picknicken of barbecueën je eigen afwasbare borden mee, ga je met een grote groep, laat iedereen dan z’n eigen bord en bestek meenemen. Bovendien staat dat ook nog gezelliger dan die armoedige plastic wegwerpbordjes.
⦁ koop een tandpasta van alleen natuurlijke ingrediënten in de EKO winkel. Gebruik je toch een ‘gewone’ tandpasta, spoel je mond dan na het poetsen zo goed mogelijk. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om zelf tandpasta te maken, dan kun je zelf bepalen wat je erin stopt en waarin je het verpakt.
⦁ gebruik in plaats van plastic boterhamzakjes een broodtrommel of uitwasbare broodzakjes.
⦁ stop je plasticafval in 1 van de plasticbakken die tegenwoordig overal te vinden zijn, dan komt het in ieder geval niet in de natuur terecht en kan het gerecycled worden.
⦁ glas of RVS is altijd beter voor je gezondheid dan plastic; hierbij weet je tenminste zeker dat het geen schadelijke stoffen kan lekken.
Zoals je hierboven kunt lezen, gaan wat goed is voor onze gezondheid en goed is voor het milieu, niet altijd samen. Het is ook niet makkelijk en altijd mogelijk om helemaal te leven zonder plastic en daarbij ook nog eens milieuvriendelijk bezig te zijn, maar het gaat erom dat je je bewust bent van wat je doet, zodat je daarop je keuzes kunt baseren.
Een gezondere wereld begint bij jezelf!!!!
